خلف الرجب - گروه تغذیه دام و طیور، دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
تقی قورچی - گروه تغذیه دام و طیور، دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
عبدالحکیم توغدری - گروه تغذیه دام و طیور، دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
روح آله مستانی - گروه ژنتیک، اصلاح و فیزیولوژی دام و طیور، دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

به ­منظور بررسی اثر سطوح مختلف انرژی و پروتئین بر عملکردرشد، قابلیت ­هضم، فراسنجه های خونی و باروری، ۳ سر خرگوش نر و ۱۸ سر خرگوش ماده انتخاب شدند. خرگوش ­های ماده به ­مدت دو هفته در سه گروه به صورت انفرادی قرار گرفته و از جیره تیمارها حاوی ۱- انرژی پایین (۲۲۰۰ کیلوکالری)-پروتئین پایین(۱۴%) ۲- انرژی متوسط (۲۴۰۰ کیلوکالری)-پروتئین متوسط (۱۶%) و ۳- انرژی بالا (۲۶۰۰ کیلوکالری)-پروتئین بالا (۱۸%) در قالب طرح کاملا تصادفی استفاده کردند. وزن ­کشی خرگوش ­های ماده در ابتدای دوره و هر ۱۵ روز یک بار برای ارزیابی عملکرد شامل افزایش وزن روزانه، مصرف خوراک و ضریب تبدیل غذایی انجام شد. برای اندازه گیری قابلیت­  هضم ماده ­خشک، نمونه ­برداری از مدفوع در ۳ روز آخر آزمایش از ۳ خرگوش در هر تیمار از روش خاکستر نامحلول در اسید استفاده شد. نمونه گیری از خون قبل از تغذیه صبح به منظور اندازه گیری تری گلیسرید، نیتروژن اوره ای و گلوکز انجام شد. بعداز این دوره یک خرگوش نر را جهت جفت­گیری داخل گروه قرار داده و روز بعد جای آن با خرگوش نر دیگر تعویض شد. مدت جفت­گیری شش روز طول کشید. فاکتورهای تولیدمثلی شامل درصد زایش، بچه ­زایی  و چندقلوزایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد اختلاف معنی ­داری بین وزن اولیه، وزن نهایی، افزایش وزن روزانه و مصرف خوراک روزانه، ضریب تبدیل خوراک و قابلیت ­هضم ماده­ خشک وجود نداشت. اختلاف معنی ­داری بین تیمارها در گلوکز خون (۱۲۸/۵۵ میلی گرم در دسی لیتر) مشاهده شد (۰/۰۵>P). بیش ترین درصد زایش (۱۰۰ درصد) خرگوش ها درتیمار پروتئین - انرژی متوسط (۰/۰۵>P) و بیش ترین بچه زایی در پروتئین -انرژی کم  و بیش ترین مقدار مدت زمان بارداری و وزن نوزادان در پروتئین- انرژی بالا مشاهده شد. به طورکلی تیمار انرژی متوسط و پروتئین متوسط برای خرگوش ­های ماده آماده جفت­گیری توصیه می ­شود.

پروتئین, انرژی, قابلیت هضم, فراسنجه های خونی, باروری, خرگوش