مصطفی درویشی - گروه شیلات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مهدی شمسایی مهرجان - گروه شیلات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
امیراقبال خواجه رحیمی - گروه علوم پایه و بهداشت، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

امروزه استفاده از مکمل­ های خوراکی برپایه گیاهان طبی در تغذیه آبزیان به دلایل اثربخشی بالا، در دسترس بودن و دوستار محیط زیست رواج گسترده ای یافته است. برهمین اساس، آثار پودر عصاره ریشه گیاه شیرین بیان در بهبود برخی شاخص ­های ایمنی موکوس پوست ماهی قزل­ آلای رنگین کمان بررسی شد. تعداد ۲۷۰ قطعه بچه ماهی با وزن متوسط ۰/۱۱±۹/۴۶ گرم در ۱۵ مخزن پلاستیکی و با تراکم ۱۸ قطعه در هر مخزن توزیع و پس از دو هفته آداپتاسیون با شرایط محیطی جدید، به مدت ۵۶ روز با مقادیر ۰ (شاهد)، ۰/۵، ۱، ۲ و ۳ درصد پودر عصاره آبی شیرین بیان با سه تکرار تغذیه شدند. فعالیت لیزوزیم موکوس پوست به روش دستی اندازه گیری شد و سایر پارامترهای ایمنی موکوس توسط اتوآنالایزر بیوشیمیایی ارزیابی شد. هم چنین الگوی پروتئینی موکوس پوست با استفاده روش الکتروفورز عمودی ژل سدیم دودسیل سولفات پلی آکریلامید (SDS-PAGE) انجام شد. نتایج نشان داد که فعالیت لیزوزیم (۰/۵۱±۱۵/۹۴ U/میلی لیتر/دقیقه)، میزان پروتئین تام موکوس (۰/۱۹±۴/۸۷ میلی گرم/ دسی لیتر)، میزان ایمونوگلوبولین تام (۰/۱۴±۴/۸۹ U/لیتر) و میزان فعالیت آنزیم آلکالین فسفاتاز (۰/۸۹±۴۲/۰۰ U/ لیتر) موکوس پوست در ماهیان تغذیه شده با تیمار ۲ درصد شیرین بیان بیش تر از سایر گروه ­های آزمایشی بود (۰/۰۵>P). هم چنین نتایج SDS-PAGE موکوس وجود تفاوت معنی دار بین واحدهای پروتئینی موکوس پوست در تیمارهای مختلف را تایید نمود (۰/۰۵>P). نتایج آزمایش نشان داد که استفاده از گیاه شیرین بیان به عنوان یک گیاه دارویی به ویژه در سطح ۲ درصد می ­تواند آثار مثبتی بر شاخص ­های ایمنی و الگوی پروتئینی موکوس پوست ماهی قزل آلای رنگین کمان داشته باشد.

شیرین بیان, ایمنی موکوس, الگوی پروتئینی موکوس, قزل آلای رنگین کمان