محمد حسن خانی - گروه روابط بین الملل دانشگاه امام صادق (ع)
حسین محمدی سیرت - معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره) به عنوان یک مرجع دینی در سال ۱۳۵۷ موجب تاسیس یک نظام سیاسی شد که ایدئولوژی اسلامی محور شکل دهی سیاست داخلی و سیاست خارجی آن است. این مقاله به منظور مطالعه گفتمان سیاست خارجی امام خمینی و تعریف آن از منافع ملی و امنیت ملی و همچنین نسبت آن با ایدئولوژی اسلامی، در سه سطح ایدئولوژی، استراتژی و دیپلماسی به بررسی آراء ایشان می پردازد.    محور اساسی در رویکرد ایدئولوژیک امام، قرائت سیاسی و اجتماعی از دین اسلام و به عبارت دیگر اعتقاد به «اسلام سیاسی» است. بر همین اساس دیگر مبانی و عناصر سیاست خارجی حول همین رویکرد شکل گرفت. در عرصه استراتژیک عقلانیت اسلامی و تهدیدات داخلی و خارجی، حفظ نظام جمهوری اسلامی را محور امنیت ملی در سیاست خارجی قرار داد و حفظ نظام اوجب واجبات مفروض گردید و در گام بعدی امنیت جهان اسلام و مسلمانان مطرح شد. در عرصه دیپلماسی و بر اساس رویکرد مصلحت گرای اسلامی، منافع ملی جمهوری اسلامی هسته ی اصلی سیاست خارجی ایران قرار گرفت و عناصر دیگری چون دیپلماسی عمومی و ملت گرا، عدم تعهد، جهان اسلام گرایی، حمایت از نهضت های آزدی بخش مورد توجه قرار گرفت. رویکرد امام به سیاست خارجی با محوریت امنیت ملی و منافع ملی ایران، گویای حاکمیت عقلانیت اسلامی در سیاست خارجی ایشان و پیوند آرمان ها و واقعیات است و بر خلاف تصور برخی، ایران بعد از انقلاب بازیگری عقلانی، البته عقلانیت اسلامی، در عرصه سیاست بین الملل است.

Imam Khomeini (RA), Islamic ideology, national interests, national security, Iranian foreign policy, امام خمینی(ره), ایدئولوژی اسلامی, منافع ملی, امنیت ملی, سیاست خارجی ایران