سیده سمیه صدیقی - دانشجوی دکتری کلام اسلامی

بشر در طول تاریخ با انواع ادیان الهی و غیرالهی مواجه بوده است و امروزه با توجه به گستردگی ارتباطات، این تنوع ادیان، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. نسبت به تکثر ادیان، رویکردهای متفاوتی وجود دارد که یکی از آن رویکردها، پلورالیسم یا کثرت­گرایی است. پژوهش حاضر، به بررسی و نقد پلورالیسم دینی از دیدگاه محمد شحرور می­پردازد؛ پلورالیسم دینی بدین معناست که ادیان بزرگ جهان، تشکیل دهنده برداشت­های متغیر و درک و دریافت­ها و واکنش­های گوناگون از حقیقت الوهی اند. با مراجعه به تالیفات شحرور، دیدگاه و ادله او در بحث کثرت­گرایی دینی، تبیین شده و بر اساس مبانی اعتقادی اسلامی مورد ارزیابی قرار می گیرد. شحرور برای اثبات کثرت­گرایی دینی مورد نظر خود، ادله ای را ذکر کرده است که از جمله آنها استناد به آیات قرآن است. شحرور، اسلام را دینی فطری دانسته و همه انسان ها (اعم از پیروان حضرت محمد و غیر آنها) را مسلمان می داند. وی ارکانی را برای اسلام معرفی می کند که پایبندی به آنها، منجر به ورود به دایره اسلام و برخورداری از حقوق اسلامی می شود؛ حال آنکه با تامل در آیات قرآن و مراجعه به تفسیر آنها، برداشت نادرست او از آیات روشن شده و بطلان دیدگاه او به اثبات می رسد.

دین, اسلام, کثرت گرایی, پلورالیسم دینی, التعددیه الدینیه, شحرور