حمزه امین طهماسبی - استادیار گروه مهندسی صنایع، دانشگاه گیلان؛
احمدرضا صراف جدیدیان - دانشجوی دکترا مدیریت صنعتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت مرکز بین المللی بندر انزلی
نیما اسفندیاری - دانشجوی دکترا مدیریت صنعتی، دانشگاه گیلان

در ایران طی چند دهه اخیر مشاهده می شود که توزیع فضایی و مکانی جمعیت، امکانات، تاسیسات زیربنایی و سرمایه گذاری ها در سطح کشور، به صورت مناسبی انجام نشده و موجب تشدید مسئله تمرکزشده است. توزیع استانی اعتبار و بودجه یکی از راه های حل مشکل تمرکز و توسعه فضایی نامتعادل در کشور است. مقاله حاضر با هدف ارائه مدل بهینه تخصیص بودجه برای توسعه مناطق محروم با استفاده از روش های تصمیم گیری چندشاخصه فازی انجام شد. در همین راستا، ابتدا با مطالعه عمیق ادبیات موضوعی و استفاده از نظرات خبرگان معیارهای موثر بر تخصیص بودجه در توسعه مناطق محروم شناسایی و تایید و سپس اولویت استان ها برای تخصیص بودجه با توجه به این معیارها تعیین شد. ابتدا معیارهای تعیین شده با استفاده از روش AHP فازی وزن دهی شده و سپس استان های محروم با استفاده از روش VIKOR فازی رتبه بندی شده اند. نتایج حاصل نشان داد، از منظر اهمیت معیارها برای تخصیص بودجه توسعه به استان های محروم، معیارهای «نسبت راه اصلی به کل راه ها» «تراکم شهری» در رتبه اول و معیار «تعداد مراکز فرهنگی و هنری به ۱۰۰۰۰ نفر جمعیت شهری» در رتبه آخر قرار می گیرند. همچنین، نتایج رتبه بندی استان های مورد بررسی بر اساس معیارهای ذکرشده نشان داد، استان سیستان و بلوچستان بالاترین اولویت برای تخصیص بودجه و استان خراسان جنوبی در پایین ترین اولویت در بین هفت استان بررسی شده قرار دارند. لذا در برنامه تخصیص بودجه، ابتدا باید استان های محروم تر مانند سیستان و بلوچستان و کردستان مدنظر قرار گرفته و بودجه بیشتری به توسعه آنها جهت محرومیت زدایی تعلق گیرد.

بودجه ریزی، توسعه منطقه ای، AHP فازی، VIKOR فازی.