عاطفه امینی نیسیانی - دانشجوی دکتری، گروه علوم و زیست فناوری گیاهی، دانشکده علوم و فناوری زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
محمدحسین فتوکیان - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

گندم از مهمترین غلات است که نقش قابل ملاحظه ای در تامین منابع غذایی و کالری جوامع انسانی دارد. بررسی تنوع ژنتیکیگندم به عنوان جزء مهم پروژه های اصلاح نباتات است. در پژوهش حاضر، تنوع ژنتیکی ۱۵ ژنوتیپ با استفاده ازشاخص های مولکولی پروتئینی و DNA بررسی شد. بررسی تنوع زیرواحدهای گلوتنین با وزن مولکولی بالا با استفاده ازروش SDS-PAGE انجام شد. نتایج نشان داد در مکان ژنی Glu-A۱ ۲ ، زیرواحدهای ۱، ۲* و Null به ترتیب با فراوانی ۶/۶۶%،۴۰% و ۵۳/۳۳% وجود دارند. در مکان ژنی Glu-B۱؛ ۳ گروه آلل شناسایی شد که زیر واحد ۸+۷ دارای بیشترین فراوانی(حدود ۶۰ %) بوده است. در بین ۱۱ توده گندم هگزاپلوئید مطالعه شده در مکان ژنی Glu-D۱، همگی دارای زیرواحد ۱۲+۲هستند. جهت بررسی تنوع آللی در بلوک های ژنی کد کننده پروتئین های گلیادین و گلوتنین با وزن مولکولی پایین از چهارجفت آغازگر اختصاصی (Gli-As. ۷, Gli-As.۲, Glu-۳A.۳, Glu-۳A.۲) استفاده شد. بین آغازگرهای مورد مطالعه بیشترینتنوع در آغازگر Glu-۳A.۳ وجود داشت و کمترین تنوع در آغازگر Gil-AS.۲ مشاهده شد. نتایج این تحقیق مشخص کرد کهبا وجود تنوع ژنتیکی، لازم است برنامه اصلاحی با هدف کاهش فراوانی زیرواحدهای نامطلوب HMW-GS و افزایش فراوانیآلل های مطلوب در ژنوتیپ های مورد مطالعه انجام گیرد.

گلوتنین با وزن مولکولی بالا، گلوتنین با وزن مولکولی پایین، گلیادین، SDS-PA