ملیحه رحیمی صادق - دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد رشته ژنتیک و به نژادی گیاهی، بخش زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شهید باهنر کرمان
قاسم محمدی نژاد - استاد، رشته ژنتیک و به نژادی گیاهی
فاطمه ابراهیمی - استادیار، رشته ژنتیک و به نژادی گیاهی
سونیا عقیقی - استادیار رشته بیماری شناسی گیاهی، پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
میترا شهیدی زندی - دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد رشته ژنتیک و به نژادی گیاهی، بخش زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه شهید باهنر کرمان

همه تنش های زنده و غیرزنده از عوامل مهم کاهش محصول به حساب می آیند. خشکی یکی از تنش های جدی اثر گذار درکاهش عملکرد گندم می باشد. در این مطالعه ارقام مختلف گندم در قالب طرح بلوک کامل تصادفی تحت شرایط نرمال وتنش رطوبتی مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورفولوژیک شامل روز تا سنبله دهی، روز تارسیدگی، طول وعرض برگپرچم، طول سنبله، تعداد سنبله وارتفاع بوته وطول ریشک اندازه گیری شدند. بیشترین سهم مجموع مربعات مربوط بهاختلاف بین ژنوتیپ ها بود. براساس نتایج تجزیه واریانس مرکب برای صفات روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدگی، طولوعرض برگ پرچم وارتفاع بوته وتعداد و طول سنبله، اثر محیط، ژنوتیپ، اثر متقابل ژنوتیپ در محیط اختلاف معنی دارینشان دادند، اما برای صفت طول ریشک فقط بین ژنوتیپ ها واثرمتقابل ژنوتیپ در محیط اختلاف معنیداری مشاهده شد.صفت تعداد سنبله بیشترین درصد کاهش را ناشی از کم آبی نسبت به شرایط نرمال نشان داد . ژنوتیپ NS۶۰۲-۱۸۵ در شرایطتنش خشکی زودرسترین ژنوتیپ در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه بود . ژنوتیپ -۳۵ LEGENDA تحت شرایط تنشخشکی بهترین پاسخ را بر اساس سایر صفات نشان داد. نتایج همبستگی صفات نشان داد که در شرایط تنش رطوبتی بینصفات روز تا رسیدگی و روز تا سنبله دهی همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. به طور کلی مطالعه حاضر نشان دادپتانسیل ژنتیکی بالایی از نظر تحمل خشکی بین ژنوتیپ های مورد مطالعه در شرایط کم آبی وجود دارد و میتوان به عنوانجمعیت پایه برای اصلاح گندم جهت تحمل به کم آبی استفاده شود.

تنش خشکی، صفات مورفولوژیک، کاهش رشد، گندم نان