سونیا عقیقی - استادیار، پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران
قاسم محمدی نژاد - استاد، پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران
شکوفه خاندانی - دانشجوی دکترای رشته ژنتیک و به نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران

به منظور بررسی واکنش ژنوتیپ های متفاوت زیره سبز از لحاظ واکنش به بیماری پژمردگی فوزاریومی، سیزده ژنوتیپ بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی (فاکتور اول ژنوتیپ و فاکتور دوم دو تیمارکنترل و بیماری) در سه تکرار موردبررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین صفات نسبت بوتهمیری، ارتفاع گیاه، تعداد دانه در بوته، عملکرددانه در بوته، تعداد چتر در بوته و وزن بوته خشک نشان دهنده این است که اثر متقابل ژنوتیپ در تیمار در اکثر صفاتمعنی دار است. ژنوتیپ E۷r۱b۱ در شرایط بیماری بیشترین میزان بوتهمیری را داشت و صددرصد بوته ها از بین رفتند.ژنوتیپ g۸r۲b۲ بیشترین عملکرد دانه در بوته (۰/۱۹۷ گرم) و تعداد دانه در بوته (۷۵/۶۶) در شرایط کنترل را داشت کاهش این صفات در شرایط بیماری معنی دار بود. بیماری فوزاریوم تاثیر زیادی بر روی صفات مورد مطالعه در این ژنوتیپ ها داشت. ژنوتیپ ۳-۱۴-۲ بیشترین عملکرد دانه در بوته (۰/۱۳۸ گرم) در شرایط فوزاریوم را داشت. ژنوتیپ های g۵r۲B۱ و F۱۲r۱b۱ براساس صفات مورد بررسی دارای پتانسیل پایین در مقایسه با سایر ژنوتیپ ها در هر دو شرایط بودند. به طورکلی ژنوتیپ ها در شرایط کنترل و بیماری عکس العمل متفاوتی نشان دادند. از ژنوتیپ هایی که در این بررسی مقاومت خوبی در شرایط بیماری نشان دادند به عنوان منابع مقاومت در برنامه های اصلاحی بعدی می توان استفاده نمود.

زیره سبز، تحمل بیماری، Fusarium oxysporum f.sp. Cumini