حمید حسنیان خوشرو - موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه
ایرج اسکندری - موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه
یداله فرایدی - موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه

این پژوهش به منظور نمایش ظرفیت زراعی و پتانسیل تولید لاین های امید بخش و ارقام معرفی شده داخلی و خارجی نخوددرمزرعه کشاورزان به بهرهبرداران، با ارزیابی ۱۶ لاین و رقم نخود در سه سیستم خاکورزی مختلف شامل خاک ورزیمتداول (گاوآهن برگرداندار +دیسک)، کم خاک ورزی (کولتیواتور کلشی) و بی خاک ورزی (کاشت مستقیم) در سال زراعی۱۳۹۹-۱۳۹۸ به صورت کاشت پاییزه مورد انجام شد. نتایج تجزیه واریانس حاکی از وجود تفاوت بسیار معنی دار (α≤۰/۰۱) در بین سه روش مختلف خاکورزی و ژنوتیپ ها از نظر اکثر صفات اندازه گیری شده بود. در مجموع شش ژنوتیپنخود نسبت به شاهد رقم نصرت (۱۲۱۹/۴۷ کیلوگرم در هکتار) دارای عملکرد بیشتر بودند و در بین آنها لاین CA*SEL۹۹با متوسط عملکرد ۱۴۳۰ کیلوگرم در هکتار (۱۷ درصد عملکرد بیشتر نسبت به شاهد نصرت) در هرسه سیستم خاکورزیبیشترین عملکرد را به خود اختصاص داد. نتایج مقایسه میانگین عملکرد نشان داد که میزان عملکرد ژنوتیپ های مورد مطالعه(۱۴۲۱ کیلوگرم در هکتار)، در روش کشت مستقیم بطور معنی داری بیشتر از دو روش دیگر خاک ورزی بود. بنابراین به نظرمی رسد بهره برداری از مزیت کشت مستقیم، در کنار سایر مزایای کشاورزی حفاظتی، باعث صرفه جویی در هزینه عملیاتخاکورزی و تلاشی در جهت ارتقاء وضعیت معیشتی کشاورزان دیم کار باشد.

سیستم خاک ورزی، کشت پاییزه، عملکرد دانه، نخود