زهرا یوسف زاده - کارشناس ارشدحسابداری، دانشگاه ارومیه.اورمیه.ایران
غلامرضا منصورفر - دانشیار گروه حسابداری دانشگاه ارومیه
فرزاد غیور - استادیارگروه حسابداری، دانشگاه ارومیه.اورمیه.ایران

چکیده امروزه همراه با تغییرات سریع و مداوم در بازارهای کسب و کار تعداد رو به رشدی از شرکت­ها برای تداوم سودآوری و به منظور افزایش اهمیت ماندگاری و پایداری درازمدت مالی، متنوع­سازی را با تغییر تجارت خود به بخش­های محصول جدید یا بازارهای جهانی پیاده کرده­اند. ازطرفی افزایش تنوع محصولات، پوشش تقاضای غیرقطعی مشتریان، مدیریت موجودی­ها و اقدام به هنگام از موارد با اهمیت در شرکت­های تولیدی بوده است. براین اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تاثیر استراتژی متنوع­سازی بر عملکرد موجودی که یکی از موضوعات مدیریت عملیات بوده با در نظرگرفتن افراز تنوع به مرتبط، غیر مرتبط و بین­المللی بوده است. جامعه آماری بررسی شده مشتمل بر کلیه شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال­های ۱۳۸۸-۱۳۹۷ بوده و نمونه­گیری به روش غربالگری صورت گرفته است و تعداد شرکت­های مورد کاوش در نمونه نهایی پژوهش به ۱۲۰ شرکت رسید و فرضیه­ها به روش حداقل مربعات تعمیم یافته برآوردی مورد آزمون قرار گرفته­اند. نتایج حاصله نشان داده است که متنوع­سازی مرتبط و بین­المللی تاثیر مثبت و معنی­داری بر عملکرد موجودی داشته است. هم­چنین یافته­ها حاکی از آن بوده است که متنوع­سازی غیر مرتبط دارای اثر معکوس بر عملکرد موجودی بوده اما، این رابطه از لحاظ آماری معنادار نبوده است. بر پایه نتایج اکتساب شده، افزایش در تنوع مرتبط و بین­المللی محصولات با اتکا به موجودی احتیاطی بالاتر افزایش در فروش را در پی داشته است. به علاوه، علت معنادار نبودن تاثیر متنوع­سازی غیر مرتبط بر عملکرد موجودی را می­توان ناشی از هزینه­های مربوط به تولید و برنامه­های بازاریابی محصولات تولیدی بیان نمود.

متنوع سازی مرتبط, متنوع سازی غیر مرتبط, متنوع سازی بین المللی, عملکرد موجودی