سید امیر حسین گرکانی - واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی پردیس، ایران
مسعود حیدروند - جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران
سجاد امیری - منابع طبیعی (مدل‎سازی نظام های اجتماعی- اکولوژیک )، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، تهران، ایران
پارسا حقیقی - مهندسی طبیعت، دانشکده علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران، تهران، ایران

اهمیت توسعه پایدار روستایی و نقش حیاتی آن در توسعه بیشتر کشورهای درحال رشد، بر کسی پوشیده نیست و به باور کارشناسان و دست اندرکاران امر تحقیق، این مهم بیش از هرچیز در گرو برخورداری از سرمایه مناسب، به ویژه سرمایه اجتماعی از طریق مشارکت و اعتماد اجتماعی امکان پذیر است. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل سرمایه اجتماعی به منظور توسعه پایدار روستایی در سه روستای شهید بهشتی و جیزآباد و مرادآباد از توابع شهرستان باخرز استان خراسان رضوی است که در آن، پروژه توان افزایی جوامع محلی عملیاتی شده است. جامعه هدف در این تحقیق ۹۶ نفر (۵۵ مرد و ۴۱ زن) است که عضو گروه های خرد توسعه روستایی اند و در قالب ۹ گروه شامل می گردد. در این مطالعه، میزان روابط اعتماد و مشارکت در شبکه ذی نفعان با استفاده از پرسش نامه های تحلیل شبکه ای و بر اساس مشاهده مستقیم و مصاحبه با تمام کنشگران، همچنین توجه به سنجش شاخص های سطح کلان شبکه (از جمله تراکم، دوسویگی، انتقال یافتگی و میانگین فاصله ژئودوزیک در دو مرحله قبل و بعد از اجرای پروژه) بررسی شده است و بیانگر میزان اعتماد و مشارکت و سرمایه اجتماعی متوسط قبل از اجرای پروژه توان افزایی جوامع محلی است. پس از اجرای پروژه توان افزایی جوامع محلی، میزان این شاخص ها افزایش پیدا کرده و به حد مطلوبی رسیده است. سرعت گردش و تبادل اعتماد و مشارکت بین افراد، پس از اجرای طرح، در مقایسه با قبل از اجرای آن افزایش یافته و اجرای طرح، انسجام، اتحاد و همبستگی و همکاری بین افراد را بیشتر کرده است. ازاین رو، اجرای این پروژه، میزان اعتماد و مشارکت و سرمایه اجتماعی را افزایش داده است و در نتیجه، بسترهای اجتماعی موردنیاز برای تحقق مطلوب توسعه پایدار روستایی را فراهم کرده است.      

پروژه توان افزایی, جوامع محلی, تحلیل شبکه, سرمایه اجتماعی, توسعه پایدار روستایی, شهرستان باخرز