مهدی جاودانی مقدم - استادیار گروه روابط بین الملل، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران
علی محسنی - استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران

هدف: این مقاله تلاش می­کند تا با اشاره به وضعیت سیاسی –  اجتماعی مسلمانان فرانسه و دیدگاه­های متفاوت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سه نسل مسلمانان این کشور و همچنین ارزیابی سیاست­ های دولت فرانسه در قبال آنان، به علل تشدید بحران هویت در میان مسلمانان فرانسه و تعامل متقابل آنان و دولت این کشور که از یک سو زمینه رشد تروریسم و از سوی دیگر تشدید اسلام­ هراسی را در فرانسه به ­وجود آورده است، بپردازد. روش ­شناسی: این مقاله بر اساس روش توصیفی –  تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه­ ای و اینترنتی انجام شده است. یافته­ها: زمینه­ های محیطی و روان­شناختی هویت­ یابی در میان نسل­ های دوم و سوم مسلمانان فرانسه و رقابت میان سنت­گرایی قومی و ملی با ادغام­گرایی در اسلام اروپایی و یا گزینه سوم؛ یعنی افراط­گرایی و بنیادگرایی، مهم­ترین علل تشدید بحران هویت در میان مسلمانان این کشور بوده که به تعمیق شکاف هویت مبتنی بر لائیسیته و ارزش­های اسلامی آنان منجر شده است. نتیجه­ گیری: مسلمانان فرانسه، یکی از بزرگترین جوامع مسلمان در اروپا به حساب می­آیند که وضعیت زیست سیاسی –  اجتماعی­شان، نشان دهنده محدودیت­ها و مشکلات بسیار فراروی آنان است. در این شرایط، ناکامی سیاست همسان­سازی دولت فرانسه در بازسازی اسلام اروپایی و حملات تروریستی اخیر در این کشور، بر چالش هویت­ یابی جوانان مسلمان در میان نسل­ها و قرائت سه­ گانه اسلامی از سنت­گرایی قومی تا گرایش به اسلام سکولار و بنیادگرایی اسلامی، دامن زده است. این شرایط، در بستر و زمینه­ای اجتماعی و هویتی، به بازتولید سیاست­ها و اقدامات رادیکال از سوی دولت، شهروندان فرانسوی و مسلمان این کشور منجر می­شود.

اسلام, مسلمانان, اسلام اروپایی, بنیادگرایی اسلامی, فرانسه