پژواک راستگو - گروه جغرافیا ، دانشکده علوم انسانی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت.
بهمن رمضانی - عضو هیئت علمی دانشگاه ازاد اسلامی واحد رشت
پرویز رضائی - هیئت علمی گروه جغرافیای، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت

خشک سالی یکی از پرهزینه ترین بلایای طبیعی ایران می باشد. این امر ضرورت مطالعه در زمینه تعیین آسیب پذیری و شناسایی عوامل اثرگذار بر آن در مناطق مختلف کشور را مشهود می سازد. در این پژوهش هدف، مقایسه روش های CVI و AHP در ارزیابی خشک سالی و سنجش آسیب پذیری اقلیمی استان گیلان به منظور شناسایی ابعاد آن است. روش پژوهش تحلیلی مکانی و ازنظر هدف کاربردی است. ابتدا مولفه های شاخص آسیب پذیری اقلیمی استان گیلان در هر دو مدل AHPو CVI، مولفه های منابع(R)، هواشناختی(W)، دسترسی(A)، ظرفیت(C)، استفاده و بهره وری اقتصادی(U)، حفظ یکپارچگی زیست محیطی(E)، ویژگی های جغرافیایی(G) تعیین گردید. متغیرها با توابع عضویت فازی همسان شدند و در مدل AHP وزن دهی شد و نقشه پهنه بندی نهایی دو مدل AHPو CVI به دست آمد. در مدل AHP ازنقطه نظر کارشناسان اهمیت مولفه منابع(R) با وزن ۰.۲۹۳ بیشترین و مولفه ویژگی های جغرافیایی(G) با وزن ۰.۰۴۵، کمترین مقدار بود. در بررسی متغیرها نیز در مدل AHP، متغیر مجموع بارندگی با وزن ۰.۷۵۰ موثرترین متغیر و تنوع و کیفیت محصولات کشاورزی با وزن ۰.۰۸۸ کم اثرترین متغیر از نظر کارشناسان بود. در بررسی مولفه های CVI، شاخص CVI کل استان ۴۴.۵% به دست آمد. شاخص CVI در مولفه منابع(R) % ۵۶.۱۲ بالاترین رتبه و در مولفه دسترسی(A) ۳۶.۹۴% کمترین رتبه را به دست آورد. پهنه بندی مدل AHP نشان داد بخش میانی استان شامل رشت، سراوان، کسما، انزلی و بیشترین را با مساحت ۴۲.۱۱ درصد دارد. در مدل CVI، بیشترین آسیب پذیری در کل شهرستان تالش با مساحت ۱۵.۵۷ درصد می باشد. شهرستان های آستارا و رضوانشهر با مساحت ۲۰.۸۸ درصد در کلاس آسیب پذیری خیلی کم مشاهده گردید.

آسیب پذیری, خشک سالی, CVI, AHP, گیلان