حسین حسینی نصر - دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان
هدایت الله روشنفکر - دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان
جمال فیاضی - دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان
محمد تقی بیگی نصیری - دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

هدف از این پژوهش، برآورد ضرایب اقتصادی صفات تولید شیر، درصد چربی، درصد پروتئین و طول عمر در گاوهای بومی استان ایلام بود. با استفاده از مدل زیست- اقتصادی قطعی و پارامترهای تولیدی واقتصادی گاوهای بومی، ضرایب اقتصادی صفات تولید شیر، درصد چربی، درصد پروتئین و طول عمر گله در استان ایلام در سال ۱۳۹۲ برآورد شد. ضرایب اقتصادی هر صفت با افزایش یک واحد از میانگین صفت استفاده شده برای مقدار تغییر سود سالانه، برآورد شد. به طوری که سایر صفات ثابت بودند. ضرایب اقتصادی نسبی از طریق تقسیم ضرایب اقتصادی مطلق هر یک از صفات بر مقدار ضریب اقتصادی پروتئین محاسبه شد. ضرایب اقتصادی نسبی صفات تولید شیر، درصد چربی، درصد پروتئین و طول عمر گله به ترتیب برابر ۰۰۲۰۷۹/۰، ۹۹۹۷۸۲/۰، ۱ و ۰۰۰۳۵۱/۰- برآورد شد. در سیستم پرورش گاو بومی منابع درآمد، شامل فروش شیر سالانه، گوساله نر، تلیسه مازاد، گاو مولد حذفی سالانه و کود سالانه میباشد. درآمد حاصل از فروش شیر سالانه معادل ۵۴/۴۳ درصد از کل درآمدها بود، که بیشترین سهم را در بین منابع درآمدها به خود اختصاص داد. سایر منابع درآمدها شامل گوساله نر، تلیسه مازاد، فروش گاو حذفی و کود به ترتیب برابر ۲۳/۱۱، ۳۷/۳۲، ۰۴/۱۰ و ۸۱/۲ درصد از درآمدها را به خود اختصاص دادند. هزینهها به دو بخش هزینه ثابت سالانه که شامل هزینه ساختمانها، تاسیسات، تجهیزات و تعمیرات بود. و هزینه جاری سالانه که شامل هزینههای تغذیهای، بهداشت و تولید مثل، نیروی کار، فروش دام و حمل و نقل کود از جایگاه به ازای هر راس گاو مولد بود، تقسیم شد. هزینه ثابت سالانه به ازای هر راس گاو مولد برابر ۵۶/۴۵۷۲۵۵۶ ریال بود، که ۴۴/۱۴ درصد، کل هزینهها را شامل میشد. هزینه جاری سالانه به ازای هر راس دام مولد برابر ۴۶/۲۷۰۹۴۵۱۴ ریال بودکه ۵۶/۸۵ درصد از کل هزینهها را به خود اختصاص داد. در بین هزینههای جاری، هزینه تغذیهای با ۲۵/۸۴ درصد، بیشترین سهم را به خود اختصاص داد. سایر هزینههای جاری شامل نیروی کار، فروش دام و حمل و نقل کود از جایگاه برابر ۳۸/۹ درصد و هزینههای بهداشت و تولید مثل برابر۳۶/۶ درصد از هزینههای جاری را در بر گرفت. درنتیجه سود سالانه سیستم تولید برای گاو بومی ۰۰۵/۱۸۰۱۷۱۸- ریال برآورد شد. نتایج بدست آمده نشان میدهد که با توجه به مقدارمثبت ضریب اقتصادی صفت تولید شیر پایه، انتخاب در جهت افزایش میانگین این صفت سبب افزایش سوددهی سیستم تولید گاو بومی میشود. با توجه به اهمیت صفت فاصله گوسالهزایی و بویژه تاثیر این صفت در شرایط محدودیت در سیستمها پیشنهاد میشود که اصلاح نژاد در جهت کاهش آن انجام گیرد.

استان ایلام, صفات تولیدی, ضرایب اقتصادی, گاوهای بومی