کیان صادقی - دانشگاه تبریز
اکبر تقی زاده - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
حسین جانمحمدی - دانشگاه تبریز
غلامعلی مقدم - دانشگاه تبریز

در این تحقیق پتانسیل نرخ تجزیه پذیری ورمی کمپوست حاصل از محتویات شکمبه به صورت مکمل شده با ضایعات میوه و سبزیجات و ضایعات قارچ صدفی مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمارهای آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی عبارت بودند از: تیمار ۱ یا تیمار شاهد، حاوی ۱۰۰ درصد محتویات شکمبه، تیمار ۲، حاوی ۶۰ درصد محتویات شکمبه + ۴۰ درصد ضایعات میوه و سبزیجات، تیمار ۳، حاوی ۶۰ درصد محتویات شکمبه + ۴۰ درصد ضایعات قارچ صدفی و تیمار ۴، حاوی ۶۰ درصد محتویات شکمبه + ۲۰ درصد ضایعات میوه و سبزیجات + ۲۰ درصد ضایعات قارچ صدفی، که هر کدام از تیمارها در سه تکرار انجام شدند. بیشترین و کمترین بازده ورمی کمپوست به ترتیب مربوط به تیمار ۴ و ۱ بود. بعلاوه تیمار ۴ بیشترین درصد پروتئین خام و چربی و کمترین درصد الیاف خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی و خاکستر را در بین تیمارها داشت. نتایج حاصل از کیسه های نایلونی نشان داد که کنیتیک هضم تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی بوده، بطوری که بیشترین مقدار تجزیه پذیری موثر ماده خشک با نرخ عبور ۲، ۵ و ۸ درصد در ساعت، با بیشترین میزان نیز مربوط به تیمار ۴ بترتیب برابر ۹۰/۶۲ ، ۴۵/۴۶ و ۱۰/۳۸ درصد بود و تجزیه پذیری موثر پروتئین خام، با همان نرخ عبور بترتیب برابر ۳۷/۶۲ ، ۲۵/۴۱ و ۱۲/۳۵ درصد گزارش شد. نتایج این تحقیق نشان داد که می توان با مخلوطی از مقادیر مناسب از ضایعات آلی (منبع سلولزی) به همراه محتویات شکمبه در جهت تولید ورمی کمپوستی با ارزش غذایی مناسب (انرژی و پروتئین بالا) بعنوان خوراک دام اقدام نمود.

ضایعات و پسماندها, کیسه های نایلونی, محتویات شکمبه, ورمی کمپوست