کیان صادقی - دانشگاه تبریز
اکبر تقی زاده - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
احمدرضا حسنی - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی
محسن علمی - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

در این تحقیق پتانسیل استفاده از ورمی کمپوست حاصل از محتویات شکمبه به صورت مکمل شده با فضولات طیور گوشتی با استفاده از تکنیک تولید گاز مورد ارزیابی قرار گرفت. تیمارهای آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی عبارت بودند از: تیمار ۱ یا تیمار شاهد حاوی ۱۰۰ درصد محتویات شکمبه، تیمار ۲ حاوی ۹۷ درصد محتویات شکمبه + ۳ درصد فضولات مرغی، تیمار ۳ حاوی ۹۵ درصد محتویات شکمبه + ۵ درصد فضولات مرغی و تیمار ۴ حاوی ۹۳ درصد محتویات شکمبه + ۷ درصد فضولات مرغی. هر کدام از تیمارها در سه تکرار انجام شدند. بیشترین و کمترین بازده ورمی کمپوست به ترتیب مربوط به تیمار ۳ و ۴ بود. به علاوه تیمار ۳ بیشترین میزان پروتئین خام و چربی و کمترین میزان الیاف خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی و خاکستر را در بین تیمارها داشت. تولید گاز تیمار ۳ در تمامی ساعات انکوباسیون افزایش معنی داری نسبت به سایر تیمارهای آزمایشی داشت و کمترین پتانسیل تولید گاز در تیمار ۴ مشاهده شد. بیشترین و کمترین مقدار انرژی قابل متابولیسم، ماده آلی قابل هضم و انرژی خالص شیردهی به ترتیب مربوط به تیمار ۳ و ۴ بود. نتایج این تحقیق نشان داد که می توان تا ۵ درصد از فضولات طیور به همراه محتویات شکمبه در جهت تولید ورمی کمپوستی با ارزش غذایی مناسب (انرژی و پروتئین بالا) به عنوان خوراک دام استفاده کرد.

ضایعات و پسماندها, کرم خاکی, کود مرغی, محتویات شکمبه, ورمی کمپوست