علیرضا حسابی نامقی - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان آموزش تحقیقات و ترویج کشاورزی مشهد، ایران
محمد رضا بیرجندی - مرکز تحقیقات خراسان رضوی
اصغر محمد‍‍ پور - سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف محدودیت کمی خوراک بر عملکرد مرغان بومی استان خراسان، آزمایشی با استفاده از ۳۵۰ قطعه مرغ بومی در قالب طرح کاملا تصادفی با هفت تیمار آزمایشی، پنج تکرار و ۱۰ مرغ در هر تکرار از سن ۳۶ الی ۵۲ هفتگی در ایستگاه مرغ بومی خراسان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی بر پایه ذرت، سویا، گندم و جیره ی یکسان بدین صورت بود که در گروه شاهد مصرف خوراک به صورت آزاد بود و در سایر تیمارها مصرف روزانه در حد ۱۲۵، ۱۲۰، ۱۱۵، ۱۱۰، ۱۰۵ و ۱۰۰ گرم محدود گردید. نتایج نشان داد که محدودیت خوراک تا سطح ۱۱۰ گرم باعث کاهش معنی دار در درصد تولید تخم مرغ نشد، اما گروه های مصرف کننده کمتر از ۱۱۰ گرم خوراک در روز، کاهش معنی دار درصد تولید را نشان دادند. سطوح ۱۰۰ و ۱۱۰ گرم محدودیت خوراک جیره غذایی در مقایسه با مصرف خوراک آزاد، اثر معنی داری بر وزن تخم مرغ نشان نداد. گروه های با محدودیت مصرف ۱۰۰ و ۱۰۵ گرم در روز، کاهش معنی دار وزن توده تخم مرغ را نسبت به گروه شاهد و سایر گروه ها نشان دادند. بهترین ضریب تبدیل غذایی در سطح ۱۱۰ گرم محدودیت خوراک مشاهده شد. محدودیت خوراک در سطح ۱۰۵ و ۱۰۰ گرم در روز باعث کاهش درصد چربی حفره بطنی و وزن سنگدان شد؛ اما بر وزن لوله تخم بر و مجموعه تخمدانی اثری نداشت. محدویت خوراک در سطح ۱۰۰ گرم در روز باعث افزایش نسبت هتروفیل به لنفوسیت گردید، اما سایر سطوح محدودیت خوراک اثری بر این نسبت نداشت. به طور کلی نتایج این بررسی نشان داد که میزان ۱۱۰ گرم محدودیت خوراک در روز باعث کاهش تولید تخم مرغ و تغییر در نسبت هتروفیل به لنفوسیت در پرنده نشد و این میزان محدودیت در بهبود ضریب تبدیل غذایی در مرغان بومی موثر است.

پاسخ ایمنی, عملکرد, محدودیت غذایی, مرغان بومی خراسان