فاطمه کاظمی برزل آباد - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
سعید حسنی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
فیروز صمدی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مجتبی آهنی آذری - گروه ژنتیک و اصلاح نژاد دام و طیور، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
داوود علی ساقی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

مواد جامد بدون چربی شیر اهمیت اقتصادی زیادی در صنعت پنیرسازی دارد. در تحقیق حاضر درصد مواد جامد بدون چربی شیر میش های کردی شیروان با مدل های تابعیت ثابت و تصادفی و نرم افزار Wombatمورد تجزیه و تحلیل ژنتیکی قرار گرفتند. داده های مورد استفاده در این پژوهش ۱۰۹۴ رکورد روزآزمون درصد مواد جامد بدون چربی شیر مربوط به ۲۵۰ راس میش گله ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند کردی شیروان بود که از اردیبهشت تا مرداد ماه سال ۱۳۹۱ جمع آوری شد. در هر دو مدل، اثرات ثابت تعداد بره ها در هر زایش، شکم زایش، ماه رکوردگیری، متغیر کمکی روزهای شیردهی و همچنین اثرات تصادفی ژنتیکی افزایشی و محیط دائمی گنجانده شدند. در مدل تابعیت تصادفی چند جمله ای های متعامد لژاندر با درجه برازش ۲ برای اثرات محیط دائمی و ژنتیکی افزایشی برازش داده شدند. میانگین درصد مواد جامد بدون چربی شیر میش های کردی این گله ۸۳/۱۱ بود. میانگین وراثت پذیری این صفت با مدل تابعیت ثابت ۰۶/۰ برآورد گردید. در مدل تابعیت تصادفی وراثت پذیری بدست آمده در نیمه دوم شیردهی بالاتر از نیمه اول شیردهی بود. پایین ترین و بالاترین مقادیر وراثت پذیری به ترتیب مربوط به روزهای ۱۴ (۰۶۸/۰) و ۱۱۲ شیردهی (۱۹۳/۰) بودند. همبستگی های ژنتیکی افزایشی و محیط دائمی برای صفت درصد مواد جامد بدون چربی شیر در روزهای شیردهی مجاور بیش از روزهای دور از هم بود. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که میش های نژاد کردی شیروان پتانسیل بالایی برای تولید مواد جامد بدون چربی شیر دارند.

پارامترهای ژنتیکی, درصد مواد جامد بدون چربی شیر, گوسفند, مدل روزآزمون