محمد رضا گنجه - دانشگاه شهید باهنر کرمان
محمد سالارمعینی - دانشگاه شهید باهنر کرمان

این مطالعه به منظور بررسی تاثیر استفاده از پودر و عصاره هیدروالکلی مرزنجوش در مقایسه با آنتی بیوتیک ویرجینیامایسین برعملکرد، فراسنجه های خونی، وزن نسبی ارگان های داخلی، فلور میکربی روده، مورفولوژی پرزهای روده و کیفیت گوشت در جوجه های گوشتی در قالب طرح کاملا تصادفی با ۸ تیمار، ۳ تکرار و ۱۲ جوجه در هر تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل جیره شاهد (فاقد هرگونه افزودنی)، آنتی بیوتیک ویرجینیامایسین (۱۰۰ میلی گرم در کیلوگرم)، پودر برگ مرزنجوش (۱ ،۲ و ۳ درصد) و عصاره مرزنجوش (۱۵۰، ۲۵۰ و۳۵۰ میلی گرم در کیلو گرم) بودند. بر اساس نتایج بدست آمده، در یک تا ۱۰ روزگی پرندگان تغذیه شده با آنتی بیوتیک ویرجینیامایسین مصرف خوراک بیشتری نسبت سایر گروه ها داشتند. در ۱۱ تا ۲۴ روزگی نیز مصرف خوراک گروه آنتی بیوتیک ویرجینیامایسین بیشتر از گروه ۲ و۳ درصد پودر مرزنجوش و ۳۵۰ میلی گرم در کیلوگرم عصاره مرزنجوش بود. کمترین مصرف خوراک در تمام بازه های زمانی در تیمار غذایی حاوی ۳ درصد پودر مرزنجوش مشاهده شد. در کل دوره پرورش، خوراک مصرفی تحت تاثیر تیمار های آزمایشی قرار نگرفت اما استفاده از ۳ درصد پودر مرزنجوش نسبت به سایر گروه ها افزایش وزن کمتری نشان داد و بیشترین اضافه وزن در تیمار حاوی آنتی بیوتیک و ۳۵۰ میلی گرم در کیلوگرم عصاره مشاهده گردید. همچنین در کل دوره، گروه های شاهد و ۳ درصد پودر مرزنجوش در مقایسه با سایر گروه ها ضریب تبدیل غذایی بالاتری را نشان دادند. تیمار ها تاثیر معنی داری بر فراسنجه های خونی و وزن نسبی اجزای لاشه نداشت. تیمار های ۱ و ۲ درصد پودر و ۳۵۰ میلی گرم در کیلوگرم عصاره مرزنجوش جمعیت باکتری های کلی فرم را نسبت به شاهد کاهش دادند. افزودن ۱۵۰ میلی گرم در کیلو گرم عصاره مرزنجوش طول پرز را به طور معنی داری نسبت به تیمار شاهد و آنتی بیوتیک ویرجینیامایسین افزایش داد. افزودن ۱ و ۲ درصد پودر مرزنجوش و سطوح مختلف عصاره مرزنجوش میزان TBA را به طور معنی داری کاهش داد. در مجموع به نظر می رسد می توان از گیاه دارویی مرزنجوش (به خصوص سطح ۳۵۰ میلی گرم در کیلوگرم عصاره) به عنوان جایگزینی برای آنتی بیوتیک های محرک رشد به خوبی بهره جست.

جوجه گوشتی, عملکرد, کیفیت گوشت, مرزنجوش, ویرجینیا مایسین