آرزو منشی زاده - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر

پرداختن به مقوله بدن دغدغه پیوسته حوزه اندیشه گری معماری تا به امروز بوده و بنا به تفسیر آن در هر دوره تاریخی، حضور متفاوتی در معماری و احکام طراحانه آن داشته است. امروزه رویکرد تک ساحتی غالب طراحان به بدن و به تعبیری تاکید بر شیءگونگی آن در امر معماری مورد نقد است؛ آنچه متاثر از نگاه آنتروپومورفیسم یعنی بسط ویژگی های انسانی ازجمله خصوصیات بدنی او به حوزه اندیشه و عمل همچون معماری به نظر می رسد. در این پژوهش نگارنده، با محوریت سوالات پژوهش و با بازخوانی تحلیلی آنچه در حوزه های فلسفه، جامعه شناسی، و هنر و معماری در خصوص نسبت انکارناپذیر بدن و معماری آمده ، به بررسی سیر تحول صورت یافتن بدن در امر معماری و نحوه تداوم نگرش آنتروپومورفیک در این حوزه تا به امروز می پردازد. در این مقاله برای پاسخ به سوالات، از طریق بررسی روایت ها و تحلیل تفاسیر مختلف بدن در پارادایم های غالب زمینه، اعم از بدن «عینی» تا «پدیداری»، به بیان تحلیلی از سیر تعین بدن در امر معماری پرداخته می شود. نتایج تحقیق گویای آن است که سیر تحول اندیشه معماری در تقابل با شیءگونگی بدن به مباحث بدنمندی متاثر از پدیدارشناسی منجر شده و هرچند تفسیر انسان از ماهیت بدن خود در تجربه زیسته اش از فضا تغییر کرده ، ولی مواجهه معماران با مقوله بدن همچنان تداوم دهنده نگاه آنترومورفیک اعم از ترجمان هندسی، فرمی، و عددی بدن در امر معماری است.

بدن, معماری, آنترومورفیسم, بدن عینی, بدن زیسته