مجید نعمتی - بخش زمین شناسی دانشکده علوم و مرکز پژوهشی زلزله دانشگاه شهید باهنر کرمان
احمد عباس نژاد - بخش زمین شناسی دانشکده علوم و مرکز پژوهشی زلزله دانشگاه شهید باهنر کرمان

گسل ها از مهم ترین عوامل ایجاد زمین ریخت ها هستند. در این پژوهش، از میان زمین ریخت ها تنها زمین ریخت های پیامد زمین ساخت جنبا بررسی می شوند. زمین ریخت های خاور ایران، به دلیل شرایط آب وهوایی گرم و خشک، به کمک جابه جایی آب راهه های فصلی و بادزن های آب رفتی قابل بررسی هستند. در این پژوهش،این بررسی با کار صحرایی و کار روی شکل های ماهواره ای، انجام شده است. جابه جایی بزرگ انباشتی در راستای قائم با اندازه ای بیش از ۲۰۰۰ متر (گسل گلباف) و ۱۸۰۰ متر (گسل کوه بنان)، از ویژگی های بارز گسل های استان کرمان می باشد. بیشینه جابه جایی انباشتی افقی و قائم، به شماره، نزدیک به ۱۷۰۰ متر و ۱۵۰۰ متر روی گسل لکرکوه اندازه گیری شد. روی گسل های جیرفت و سبزه واران نیز به شماره، در دو نقطه که قابل بررسی بودند، جابه جایی انباشتی افقی ۱۱۰ و ۱۵۰ متر دیده شد. در نیمرخ ها در آب راهه ها، جابه جایی معکوس، از چند سانتی متر (گسل جیرفت)، نزدیک به متر (گسل شهداد) و تا چندمتر (گسل سروستان) نیز مشاهده شد. از میان گسل های معکوس استان کرمان، گسل های نای بند، سروستان، کوه بنان و شهداد، دست کم در بخش عمده ای از درازای خود، مرز بارزی میان کوه و دشت تشکیل داده اند. گسل های نای بند و لکرکوه در هردو پایانه خود خمش دارند. گسل لرزه زای زمین لرزه ۱۹۷۸ طبس در پایانه شمالی گسل نای بند و گسل لرزه زای گدار (زمین لرزه های ۲۰۱۷ هجدک) در پایانه جنوبی گسل لکرکوه از پایانه های جنبا و مهم گسلی در خاور ایران و استان کرمان هستند. جابه جایی هم لرز زمین لرزه های گسل گلباف، به دلیل نرخ پایین فرسایش، پس از گذشت دست کم ۲۶ سال هنوز از بین نرفته و قابل اندازه گیری است.

استان کرمان, زمین لرزه, زمین ریخت شناسی و زمین ساخت جنبا