سید کمال حسینی - دانشجوی دکتری گروه حقوق، واحد آیت الله آمل، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران.
جواد نیک نژاد - استادیار گروه حقوق خصوصی، واحد قایم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر،ایران

در این مقاله به این پرسش کلی پاسخ داده می­شود که منظور از معیارهای عادلانگی حل و فصل اختلاف چیست؟ با بررسی مفاهیم مرتبط با عدالت و انصاف، از نگاه مبانی فقهی و حقوقی و بر پایه­ی معیارهای عدالت رویه­ای، هرگونه حل و فصل اختلاف باید شامل سه اصل مهم باشد: رفتار و برخورد برابر، رویکرد منطقی به تصمیم­گیری و کارآمدی که این مورد به نوبه خود شامل دسترسی و احتمال حل و فصل اختلاف و سازوکارهای مقابله با نابرابری­های رویه­ای موجود میان طرفین است بر اساس معیار دسترسی و احتمال حل و فصل اختلاف، اشخاص باید به شکل منصفانه­ای امکان دسترسی به حل و فصل اختلاف را داشته باشند و نیز رسیدگی می­بایست با کمترین هزینه­ی زمانی و مالی انجام پذیرد. پیرو معیار دوم، آن دسته از موانع پیش روی حضور موثر طرفین در دادرسی که منبعث از روند اجرا نبوده بلکه برآمده از ناتوانی یکی از طرفین برای حضور در مسیر دادگری به شکل برابر است، باید بر اساس اتخاذ شیوه­ها­ و ابزار گوناگون تعدیل شده و یا ازمیان روند.

انصاف, عدالت توزیعی, عدالت رویه ای, جریان درست حقوقی, برخورد برابر