شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل تعدیل یافته ASIIG، راهکاری برای تجمیع اثرات سازگاری و عملکرد در زیتون(Olea europaea)

یکی از چالش های اساسی در تبیین سازگاری ارقام با محیط های مختلف کشت، وجود اثرات متقابل ژنوتیپ × محیط است. در این پژوهش و جهت رسیدن به راهکاری منطقی برای ادغام اثرات تولید و پایداری، از داده های عملکرد هشت رقم مطرح زیتون، که طی سال های ۱۳۹۲ تا ۹۶  در قالب طرح بلوک های کامل تصادفیRCBD) ) با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی زیتون طارم کاشته شده اند، استفاده شده است. پس از تعدیل داده های عملکرد ارقام در طی سال های آزمایشی و تایید وجود اثر متقابل ژنوتیپ در محیط با استفاده از تجزیه مرکب، از بیست پارامتر مختلف پایداری، برای سنجش پایداری ارقام استفاده گردید. سپس با ارائه ی راهکار شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل تعدیل یافته یا ASIIG جهت تجمیع اثرات مختلف سازگاری و عملکرد استفاده شد. بالاترین مقدار میانگین تولید در این آزمایش در رقم کنسروالیا  با ۷۴/۴۰ کیلوگرم در درخت و کمترین مقدار تولید در رقم شنگه با تولید ۵۹/۸ کیلوگرم در هر درخت مشاهده شد. روش واریانس پایداری رومرSd۲) ) رقم بسیار کم محصول روغنی را به عنوان رقم پایدار در این آزمایش معرفی کرد. مقدار اکووالانس ریک (Wi) برای رقم کرونیکی کمترین مقدار و برای رقم کنسروالیا بیشترین مقدار بود. روش ASIIG ارقام شرکت کننده در آزمایش را به چهار گروه، کاملا پایدار، پایدار، ناپایدار و کاملا ناپایدار تقسیم بندی کرد. گراف روش ASIIG توانست با کیفیتی بالا، ارقام شرکت­کننده در این آزمایش را بر اساس مطلوبیت گروه بندی نماید. در این روش رقم کرونیکی با ۷۶ درصد شباهت به ژنوتیپ ایده آل، مطلوب ترین رقم شناخته شد و رقم شنگه با ۲۲ درصد شباهت به ژنوتیپ ایده آل بدترین ژنوتیپ شرکت کننده در آزمایش بر اساس معیارهای پایداری و عملکرد بود. با توجه به عملکرد بالا و پایداری نسبی در دو رقم کرونیکی و کنسروالیا، این ارقام بهترین ارقام در ایستگاه تحقیقاتی طارم شناخته شدند.

Keywords:

اقلیم طارم , پارامترهای پایداری , درختان میوه , روش های ناپارامتری , عملکرد