حسن رضایی هفتادر - دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث پردیس فارابی دانشگاه تهران، (نویسنده مسئول)
محمد درگاه زاده - استادیار گروه دروس عمومی و معارف دانشگاه بناب
صفر نصیریان - دانش آموخته دکتری معارف اسلامی پردیس فارابی دانشگاه تهران

امروزه شناخت دقیق و مبنایی دیدگاه­های انتقادی خاورشناسان و روش­های پژوهشی آن­ها درباره قرآن و نقد علمی این دیدگاه­ها بر اساس مبانی دینی و عقلی استوار، ضرورتی انکارناپذیر است. روش نقد ادبی تاریخی، یکی از روش­های انتقادی است که خاورشناسان درباره قرآن به کار گرفته­اند. در این راستا، پژوهش حاضر بر آن است تا با روش تحلیلی توصیفی به تبیین و ارزیابی دیدگاه­های آن­ها در خصوص کاربست روش نقد ادبی تاریخی درباره متن قرآن بپردازد. انتقادات ادبی تاریخی خاورشناسان بر قرآن، از سه جهت پیدایش متاخر متن قرآن، نمو قرآن در محیط یهودی- مسیحی و مجادله قرآن با مخالفان مطرح است. دیدگاه­های مذکور، از جهاتی مانند نوع نگاه به هویت علم تاریخ، تاثیرپذیری قرآن از متون توحیدی پیشین و عدم توجه به ویژگی­های متنی قرآن، مثل عدم­اختلاف در بیان، اصلاح­گری و دعوت به جدل مثبت مشکل دارند.

قرآن, خاورشناسان, نقد ادبی, تاخر زمانی متن, محیط فرقه ای, جدل