شهرام نامی ملایی - دانشجوی دکتری مدیریت دولتی دانشگاه علامه طباطبائی
سعید زرندی - استادیار دانشکده مدیریت دانشگاه علامه طباطبائی

بدون شک می توان سیر توسعه اقتصادی در شرق آسیا را یک الگوی بی نظیر ارزیابی نمود. در هیچ نقطه دیگری از جهان تا کنون مشاهده نشده است که در مدت کوتاهی چنین افزایش چشمگیری در درآمدها حاصل شود و این همه آدم از فقر بیرون آیند. عملکرد چشمگیر اقتصادی کشورهای آسیای شرقی(مخصوصا ژاپن، کره جنوبی و تایوان) در دوران پس از جنگ جهانی دوم سبب شد تا مدل آسیای شرقی توجه زیادی را به خود جلب کند. در رابطه با توسعه سریع اقتصادی کشورهای آسیای شرقی نظرات مختلفی مطرح گردیده است. اقتصاددانان نولیبرال علت پیشرفت سریع کشورهای آسیای شرقی را پیروی از سیاست های اقتصادی اجماع واشنگتن می دانند که شامل تجارت خارجی آزاد، حذف تعرفه ها، خصوصی سازی و عدم دخالت دولت و ... است . در مقابل اقتصاددانان حامی نظریه حمایتگرایی معتقدند نه عمل به سیاست های اقتصادی نولیبرالی، بلکه برعکس استفاده از سیاست های حمایت گرایی مانندبرقراری تعرفه ها، دخالت دولت در اقتصاد و حمایت از صنایع نوپا باعث پیشرفت کشورهای آسیای شرقی شد. بررسی تاریخچه توسعه اقتصادی کشورهای آسیای شرقی به خصوص ژاپن، کره جنوبی و تایوان نشان می دهد در حقیقت رمز موفقیت این کشورها استفاده توامان، بخردانه و مناسب از سیاست های حمایتگرایی و تجارت آزاد است. این کشورها در ابتدا بدون توجه به اصول نولیبرالی، از صنایع نوپای خود حمایت کرده، بر محصولات وارداتی تعرفه وضع کرده و یارانه های مستقیم و غیرمستقیم را جهت تقویت بنگاه های اقتصادی پرداخت کرده اند و پس از رشد این صنایع، به تدریج سیاست تجارت خارجی آزاد را پی گرفته اند. نتایج این پژوهش نشان می دهد حمایتگرایی دولت هر چند به تنهایی تضمین کننده توسعه نیست، اما توسعه در غیاب حمایتگرایی دولت بسیار مشکل است.

توسعه اقتصادی، سیاست های اقتصادی نولیبرال، اجماع واشنگتن، سیاست حمایت گرایی