فرهاد رجالی - دانشیار، موسسه تحقیقات خاک وآب، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
حسین کاری دولت اباد - استادیار، موسسه تحقیقات خاک وآب، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی،کرج، ایران
مرضیه صفری - دانش آموخته دوره دکتری رشته زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
فهیمه فضلی خانی - دانش آموخته دوره ارشد رشته بیولوژی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

امروزه قارچ کش ها به طور گسترده­ای به منظور جلوگیری یا از بین بردن انواع قارچ های بیماری زا مورد استفاده قرار می گیرند. لیکن کاربرد آن­ها در برخی موارد ممکن است تاثیرات مخربی بر ریزجانداران مفیدی نظیر قارچ های میکوریزی بر جای گذارد. قارچ­های میکوریزی پس از برقراری رابطه همزیستی، توانایی گیاه در جذب آب و عناصر معدنی و همچنین مقاومت گیاه در برابر تنش­های زنده و غیرزنده را بهبود می­بخشند. در این پژوهش تاثیر مصرف همزمان قارچ کش­هایی شامل بنومیل، رورال تی اس، مانکوزب و تیلت بر اثربخشی قارچ میکوریز آربسکولار گونه Rhizophagus irregularis در رشد دو گیاه گندم و ذرت در شرایط گلخانه­ای مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش­های گلخانه­ای در قالب طرح کاملا تصادفی در پنج تیمار شامل چهار قارچ­کش و شاهد با چهار تکرار و با کشت دو گیاه گندم و ذرت انجام پذیرفت. تاثیر قارچ­کش­ها بر خصوصیات رشدی گیاه گندم (رقم چمران) و گیاه ذرت (رقم سینگل کراس ۷۰۴) و رابطه همزیستی این گیاهان با قارچ R. irregularis مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در گیاه ذرت، رورال ­تی­اس و تیلت به صورت معنی­دار درصد کلنیزاسیون ریشه نسبت به شاهد را به ترتیب از ۴۱ درصد به ۳۵ و ۳۰ درصد کاهش داد. لیکن تفاوت معنی­داری نسبت به شاهد در وزن خشک ریشه و اندام هوایی گیاه ذرت مشاهده نگردید. همچنین استفاده از بنومیل و مانکوزب تفاوت معنی­داری بر درصد کلنیزاسیون ریشه و وزن خشک اندام هوایی در گیاه ذرت نداشتند. در گیاه گندم استفاده از بنومیل باعث کاهش معنی­دار درصد کلنیزاسیون ریشه از ۱۶ به ۱۲ درصد، وزن خشک ریشه از ۰/۶۸ به ۰/۵۹ گرم و اندام هوایی از ۲/۷۵ به ۲/۲۷ گرم گردید. در تیمار استفاده از قارچ­کش تیلت، درصد کلنیزاسیون ریشه نسبت به شاهد به میزان سه درصد افزایش نشان داد هرچند که تاثیر معنی­داری در وزن خشک ریشه و اندام هوایی و ارتفاع گیاه مشاهده نگردید.

همزیستی میکوریزی, قارچ کش, کلنیزاسیون ریشه, کودهای زیستی, Rhizophagus irregularis