مهدی رضائی - استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور (بوکان)
لطیف پرتوی - استادیار جمعیت شناسی، دانشگاه پیام نور (مهاباد)
احمد محمدپور - استادیار پژوهشی انسان شناسی، دانشگاه وندربیلت

برنامههای مدرنیزاسیون انقلاب سفید، در قالب اصلاحات ارضی، سپاه  بهداشت و غیره در دههی ۱۳۴۰ و اجرای سیاست کنترل موالید در دهه ۱۳۷۰ شمسی بر نهاد خانواده در کردستان تاثیرات ماندگاری بر جای گذاشت. این مقاله ساختوکار تاثیرات این دو موج را بر ابعاد جمعیتشناختی خانواده در کردستان ایران بررسی میکند. روششناسی این مطالعه، کیفی است و از تکنیکهای مصاحبه عمیق، مشاهده و روش تحلیل موضوعی جهت استخراج الگوهای اساسی تغییر در خانواده استفاده شده است. یافتهها از چشماندازی متفاوت نشان میدهند که جریانات مدرنیزاسیون به اشکال گوناگون بر بافت و بعد جمعیتشناختی خانواده تاثیرگذار بودهاند. اصلاحات ارضی و ترویج بهداشت شرایط را برای گذار از خانواده گسترده به هستهای و تجربه کاهش مرگومیر و پدیده مهاجرت مهیا نموده و مدرنیزاسیون دهه ۱۳۷۰ منجر به ظهور پدیدههای کمفرزندی، خانوادههای کوچک و فرزندان ناخواسته در مقیاسی قابل توجه شد. نتیجتا، بخش زیادی از وضعیت کنونی نهاد خانواده در منطقه مورد مطالعه حاصل فرایند و برنامههای مدرنیزاسیون است و تداوم ناگزیر این فرایند بدون شک تحولات دیگری را در نهاد خانواده در پی خواهد داشت. نکته اینکه مدرنیزاسیون چرخه زندگی را در خانواده کرد متحول کرد.

کردستان, مدرنیزاسیون, خانواده, انقلاب سفید, کنترل موالید, گذار جمعیت شناختی, چرخه زندگی, روش شناسی کیفی