احمد خاتمی - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی

از شاخص ترین متون نثر فارسی مصنوع کتاب تجزیه الامصار و تزجیه الاعصار مشهور به تاریخ وصاف تالیف شرف الدین (شهاب الدین) شیرازی معروف به وصاف الحضره (م. ۷۳۰ ه.ق.) است. این کتاب که بنابر رسم معهود و نانوشته مولفان و مورخان بعد از قرن ششم، مشحون به آیات قرآن، احادیث و اشعار و امثال عربی است. استشهاد به احادیث و استخدام آن ها از سوی نویسنده دانشمند برای اثبات مطالب کتاب از برجستگی خاصی برخوردار است که قطعا خوانندگان کتاب و علاقه مندان به مطالعه متون فنی و مصنوع ناگزیرند این احادیث را دریابند و با اطمینان از صحت و وثوق آن ها اعتماد بیشتری به کتاب و مولف آن پیدا کنند. این مقاله مفصل بر آن است تا با ماخذشناسی احادیث و اعتبار سنجی آن ها احادیث معتبر را از اخبار و روایات سست و نادرست تمیز دهد و خواننده متن وصاف را در درک بهتر یاری رساند. نتیجه تحقیقات نشان می دهد که ده ها حدیث در تاریخ وصاف وارد است که غالب آن ها در منابع معتبر روایی شیعه و اهل سنت آمده و بعضا حتی در مواضعی که مولف کتاب به حدیث بودن آن ها تصریح کرده است فاید ماخذ قابل اعتمادند.

نثر فارسی, تاریخ وصاف, سبک شناسی نثر, مآخذشناسی احادیث وصاف