سید حسن ملک حسینی - دانشجوی دکتری گروه اقتصاد دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
سید کمیل طیبی - استاد گروه اقتصاد دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
منیره رفعت - دانشیار گروه اقتصاد دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

از آنجا که اولین گام در کنترل انحراف نرخ ارز حقیقی شناخت صحیح مقادیر تعادلی آن است، در پژوهش حاضر اثر برخی از متغیرهای بنیادی بر نرخ ارز حقیقی در چارچوب یک الگوی غیرخطی و با استفاده از داده های ۱۲۰ کشور درحال توسعه مربوط به دوره زمانی ۲۰۱۹-۲۰۰۰ مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس، الگوی تصریح شده نرخ ارز حقیقی شامل متغیرهای توضیحی مانند بهره وری، نسبت سرمایه گذاری به تولید، نسبت مخارج دولت به تولید، بازبودن تجاری، رابطه مبادله و خالص دارایی های خارجی بوده است، که به روش الگوی رگرسیون انتقال ملایم داده های ترکیبی برآورد شد. نتایج حاصل از برآورد الگو نشان داد که تمامی این متغیرها اثرات معناداری بر نرخ ارز داشته است. همچنین نتایج نشان دهنده وجود انواع مختلف انحراف نرخ ارز (ارزش گذاری بیشتر یا کمتر از حد) در تمامی کشورها و تقریبا در همه سال های مورد بررسی بود. در بین کشورهای مورد بررسی، ایران نوسان های زیادی را در بازار ارز خود تجربه کرده است، به طوری که شاهد نوسان های گسترده در نرخ ارز حقیقی تا سال ۲۰۰۲ بود و پس از آن تا حدودی از میزان انحراف از مقدار تعادلی کاسته شد. دلیل این انحراف مبتنی بر هر دو پدیده ارزش گذاری بیش از حد و کمتر از حد پول داخلی بوده است.

انحراف نرخ ارز, ایران, رگرسیون انتقال ملایم داده های ترکیبی, کشورهای درحال توسعه