غلامعلی دهشیری - دانشجوی دکترا حقوق جزا و جرم شناسی گروه حقوق ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد یزد، ایران
سید مهدی (نویسنده مسئول) منصوری - استاد یار دکترای تخصصی حقوق جزا و جرم شناسی گروه حقوق ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد یزد ، ایران
احمد حاجی ده آبادی - دکترای تخصصی حقوق جزا و جرم شناسی گروه حقوق ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه پردیس فارابی ، واحد قم ، ایران

در این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که چه نوع جبران خسارت هایی در حقوق ایران برای افراد بازداشت شده بی گناه قابل پیش بینی است و این گونه های جبرانی با چه روشهایی اعمال می شود. در واقع مهمتر از خسارات مادی ، آنچه در بازداشت افراد ممکن است ایجاد شود خسارات معنوی است. خسارت معنوی خسارات وارد بر روح، جسم، اعتبار، احساسات و عواطف یا هرگونه خسارت وارد بر شخص و شخصیت او را شامل می شود. ارزیابی خسارت در جبران خسارت معنوی با مشکلات بسیاری مواجه است.زیرا عوامل مختلفی در این رابطه درگیر می شوند که نمی توان با قطعیت و با استناد به اصول ارزیابی خسارت، به ارزیابی این گونه خسارتها پرداخت. تفاوت های روحی و شخصیتی افراد، جایگاه اجتماعی آنان و مشکل تعیین واقعی میزان خسارات روحی و معنوی از جمله این موضوعات هستند. بنابراین به آسانی نمی توان بین این دو حد از شدت و ضعف، ملاک و قاعده ایی عمومی و ثابت که قابل انطباق بر همه افراد باشد به دست داد و اصولا قاعده مسلمی در این رابطه وجود ندارد اما آنچه که در این نوشتار به عنوان مهمترین مولفه های مد نظر در ارزیابی خسارت اشاره شد تاثیر ویژگی های شخصیتی و جایگاه اجتماعی بازداشت شونده و تاثیر عناصر معنوی و انگیزه بازداشت کننده بود و در خصوص روش های جبران خسارت معنوی ناشی از بازداشت افراد بی گناه نیز سه روش قانونی، توافقی و قضایی مطرح و مورد بحث قرار گرفته است.

جبران خسارت, بازداشت موقت, خسارت معنوی, بی گناه