اکرم گودرزی - استادیار گروه معارف اسلامی و علوم تربیتی دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران
منا افضلی قادی - دانشجوی دکتری معارف اسلامی و مدیریت آموزشی دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران

هدف این پژوهش، شناسایی بایسته­های مدیریت شایعات در روابط سازمانی از منظر قرآن کریم است. شایعه، حقیقتی برخاسته از ارتباطات رسمی و غیررسمی است. این پدیده، مشتمل بر گزاره تاییدنشده­ای است که از فردی به دیگری منتقل می­شود، اغلب برخاسته از گمان اشخاص بوده یا بر دلیل محکم استوار نیست و ممکن است خلاف واقع باشد. بنابراین مواجهه­ای مطلوب می­طلبد. پرسش اصلی پژوهش آن است که بایسته­های مدیریت شایعات در روابط سازمانی از دیدگاه قرآن کریم چیست؟ روش پژوهش، تحلیل مضمون استقرایی است که طی آن داده های لازم از قرآن کریم جمع آوری و مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر شناسایی شد. مهمترین یافته­ها در مواجهه با شایعات عبارت اند از: پیشگیری از نشر اخبار انحرافی، حصول یقین در اقدامات بنیادین، جلوگیری از ضرر احتمالی، شفافیت موضع در برابر انحرافات، هوشیاری نسبت به مظاهر فریب، حفظ حرمت­ها و پیوندها، برخورد مقتدرانه با عوامل تهدید و...؛ مهمترین یافته­ها در ایجاد شایعات نیز عبارت اند از: اجتناب از تضییع حقوق دیگران، رعایت صداقت گفتاری، صیانت از شایعات. براساس بررسی یافته­ها، بایسته­ها به مقتضای جایگاه­های مواجهه پیشینی، مواجهه پسینی و ایجاد، ضروری تلقی می­شوند. برخی بایسته­ها در شرایط ویژه ضرورت یافته و دسته دیگر بین بعضی موقعیت­ها مشترک­اند. همچنین در مواجهه با شایعات، اطلاع از صدق یا کذب شایعه و در ایجاد شایعات، ماهیت واقعی یا غیرواقعی آن، در تعیین بایسته­ها موثر است.

شایعه, بایسته ها, ارتباطات, مدیریت, انبیاء, قرآن کریم