قیاس از نگاهی دیگر

یکی از معانی اصطلاح قیاس در آثار سده های نخستین، ارزیابی روایات(به ویژه اخبار آحاد) بر مبنای کتاب، سنت و دیگر شواهد است که به دلایل مختلف گاه از آن به «قیاس» تعبیر شده است و لذا نمی توان به محض مشاهده این اصطلاح در متون سریعا آن را به معنای قیاس معروف فقهی دانست. همچنین به نظر می رسد که مساله قیاس به ویژه در بین امامیه باید مورد بازنگری قرار گیرد و چه بسا همان گونه که آیت الله سیستانی تلاش نموده است تا روایات و گزارش های تاریخی مربوط به قیاس را بازخوانی نماید، برداشت های جدیدی از آن ارائه گردد و فهم ما از روایات مرتبط را دگرگون سازد. این در حالی است که در آثار اصولی امامیه به ویژه از مکتب حله به این سو، گاه از قیاس به عنوان یکی از معیارهای ارزیابی خبر واحد و همچنین به عنوان یکی از مرجحات باب تعارض سخن به میان آمده است و دست کم به عنوان موید و از باب «تجمیع قرائن» گاه مورد توجه قرار گرفته است.  

Keywords:

قیاس , ارزیابی اخبار آحاد , بازخوانی قیاس , تجمیع قرائن