سید غفور علوی - دانشگاه تبریز
نیما یادگاری - دانشگاه تبریز

کانسار کائولن آرازگونی در استان آذربایجان شرقی و در ۱۸ کیلومتری جنوب قره آغاج مرکز شهرستان چاراویماق واقع است. این گستره مورد نظر در منطقه بندی های زمین شناسی ایران، بخشی از نوار آتشفشانی - نفوذی ارومیه-دختر است. بیشتر این منطقه از سنگ های آتشفشانی با ترکیب داسیت-آندزیتی الیگومیوسن تشکیل شده است که در اثر دگرسانی گرمابی به شدت دگرسان شده اند. بررسی­های سنگ­نگاری نشان می­دهد که کانی­های اصلی داسیت – آندزیت­ها شامل پلاژیوکلاز، پیروکسن، کوارتز، بیوتیت و فلدسپار قلیایی هستند و بافت پورفیری غالب است. بر پایه پراش پرتوی ایکس (XRD) کانی های کائولینیت، آلبیت و کوارتز به عنوان کانی های اصلی حضور دارند که با مقادیر کمی ارتوکلاز، میکا، ایلیت، پیروفیلیت، مونت موریلونیت و آناتاز به عنوان کانی های فرعی همراهی می شوند. آلومینیم و سیلیس عوامل تعیین کننده رفتار و کیفیت فراورده­های نمونههای کائولن آرازگونی نسبت به استاندارد جهانی ECC برای صنعت کاشی و سرامیک واجد کیفیت در بدنه­های سرامیکی هستند. مقاومت فرآوردههای سرامیکی در نمونههای آرازگونی در برابر شوکهای دمایی، کششی و فشارشی بالاست. البته با وجود آن، مقدار اکسیدهای آهن و تیتان فرآورده­های سرامیکی آرازگونی نسبت به استاندارد ECC مطلوب نیست. مقدار اکسید پتاسیم در نمونههای آرازگونی که نقش گداز آور را در فرآوردههای سرامیکی دارد، در حد استاندارد ECC بوده که موجب کاهش تغییر شکل فراورده­های سرامیکی شده است. مقدار SiO۲، Al۲O۳، K۲O و مواد فرار (LOI) در نمونه­های آرازگونی در حد استاندارد ECC برای صنعت کاشی و سرامیک است. با توجه به ترکیب کانی شناسی و شیمیایی، خاک معدن آرازگونی را می توان در گروه کائولن هایی قرار داد که ضریب انبساط گرمایی پایین و مقاومت خشک بالا دارند. این خاک با وجود داشتن چسبندگی بالا و مقاومت خشک خوبی که دارد، جذب آب بالایی ندارد. این امر سبب روان نشدن در دوغاب و در نتیجه بالا بردن مصرف روانسازهای گران قیمت در فرمول­بندی می­شود. از ویژگی های بسیار مهم این خاک انقباض خطی بالا، مقاومت خشک بالا و ضریب انبساط گرمایی به نسبت پایین است.

Kaolin, Mineralogy, chemical properties, physical properties, Araz Goney., کائولن؛ کانی شناسی؛ ویژگی های شیمیایی؛ ویژگی های فیزیکی, آرازگونی.