علیرضا الماسی - دانشگاه لرستان
قاسم نباتیان - دانشگاه زنجان
امیر مهدوی - دانشگاه بیرجند
چیولی لی - موسسه زمین شناسی و ژئوفیزیک

با استفاده از محاسبات مقادیر عنصر فرعی، فوگاسیته اکسیژن (fO۲) و دمای تبلور زیرکن­های (Ti-in-zircon) توده­های نفوذی کوارتز مونزونیتی کانه­دار کانسارهای مس-مولیبدن پورفیری چاه شلغمی و ده­سلم محاسبه و شرایط اکسیداسیونی ماگمای مادر بررسی شد. مقادیر Ce۴+/Ce۳+ برای چاه شلغمی و ده­سلم به ترتیب در بازه­­های ۸ تا ۲۹۵ با میانگین ۱۲۵ و ۳ تا ۱۷۱ با میانگین ۳۵ در بازه مطلوب برای کانی­سازی پورفیری قرار نگرفت. مقادیر fO۲ محاسبه­شده برای چاه شلغمی در بازه ۸/۱-­ ∆FMQ  تا ۶/۰+ ∆FMQ با میانگین ۶/۰- ∆FMQ  و برای ده­سلم در بازه­ محدود ۳/۱- ∆FMQ تا ۴/۰- ∆FMQ با میانگین ۸/۰- ∆FMQ قرار گرفت که حداقل به میزان ۱+ ∆FMQ کمتر از مقادیر کانی­سازی مس پورفیری شاخص در دنیا است. براساس مقادیر log fO۲ زیرکن توده­های کانه­دار، ماگمای مادر از ذوب بخشی پریدوتیت گوشته­ای بالای زون فرورانش با دخالت ضعیف صفحه فرورانشی منشا گرفته­است. ذوب در شرایط نامناسب (زیر خط بافر مگنتیت-هماتیت (HM) و در شرایط بافر فایالیت- مگنتیت-کوارتز (FMQ)، و نبود مقادیر مس و گوگرد کافی در منشا)، که با شواهد در درون ذخیره مانند نبود همرشدی­های مگنتیت-هماتیت حمایت می­شود، برای کانی­سازی مس پورفیری در دو منطقه ایده­آل نبوده است. نتایج با داده­های ژئوشیمی عنصر اصلی و فرعی و مقادیر ایزوتوپی Sr-Nd سنگ کل قبلی نیز حمایت می­شود.     

Zircon, Oxygen fugacity, Cu Porphyry, Chahshaljami, Dehsalm, Peridotite., زیرکن؛ فوگاسیته اکسیژن؛ مس پورفیری؛ چاه شلغمی؛ ده سلم؛ پریدوتیت.