بهره وری آب گندم در ایران و مقایسه آن با مقادیر چند کشور

Publish Year: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 406

This Paper With 16 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

این Paper در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_WRA-35-4_007

تاریخ نمایه سازی: 20 فروردین 1401

Abstract:

گندم در کشور و حتی در جهان محصولی استراتژیک محسوب شده و سطح زیر کشت زیادی (تقریبا ۵۰% اراضی تحت کشت کشور) را به خود اختصاص می­دهد. هدف اصلی از این بررسی، مرور و تحلیلی بر وضعیت بهره­وری آب گندم کشور و مقایسه مقادیر آن با مقادیر جهانی بود. برای این منظور با گرد­آوری و مرور منابع علمی کشوری و بین­المللی مقادیر گزارش شده برای بهره­وری آب گندم (در سطوح کلان کشور، حوضه آبریز و استانی)، جمع­ بندی­ها، محاسبات، تجزیه و تحلیل­ها، و نتیجه ­گیری­ های لازم به عمل آمد. بر اساس نتایج، دامنه تغییرات بهره­وری آب گندم در سطح کشور و جهان بسیار وسیع بوده (به ترتیب ۲/۲-۰/۲۵ و ۳/۹-۰/۳ کیلوگرم بر مترمکعب) و بسته به شرایطی نظیر مناطق جغرافیایی، آب و خاک، سیستم­ های مختلف آبیاری، اقلیم و غیره تغییرات زیادی دارد. بهره­ وری آب گندم آبی کشور (در مقیاس ملی) برابر ۰/۸۷ کیلوگرم بر متر­مکعب برآورد می­گردد که در مقایسه با اعداد  جهانی در دامنه متوسط قرار می­گیرد. همچنین، بر اساس مقادیر بهره­ وری آب گزارش شده در مقیاس استانی، متوسط بهره­ وری آب گندم در کشور برابر ۰/۷۵ کیلوگرم بر مترمکعب بوده که مجددا در مقایسه با اعداد جهانی در حد وسط (رو به پائین) قرار دارد. با مقایسه میانگین بهره­وری آب گندم در کشور (۷۵/۰ کیلوگرم بر متر­مکعب و مقایسه آن با میانگین بهره­ وری آب گندم ۱۰ کشور عمده تولیدکننده گندم جهان (۰/۹۳ کیلوگرم بر متر­مکعب)، بهره ­وری آب گندم کشور حدود ۲۵% کمتر از متوسط این کشورها می­باشد. همچنین متوسط مقیاس ملی (برای کشور ایران) و جهانی این شاخص به ترتیب  ۰/۹۳ و ۱/۱ کیلوگرم بر مترمکعب است. لذا مقدار شاخص بهره­ وری آب گندم کشور نسبت به متوسط جهانی خیلی وضعیت نامساعدی ندارد و فاصله نسبتا کمی (۲۲%) برای افزایش آن تا حد متوسط جهانی وجود دارد. ولی فاصله آن تا کشورهای پیشرو و با مقادیر بالای بهره­وری آب گندم (صرفنظر از اهمیت و وسعت کشت گندم در آنها) (نظیر اکثر کشورهای اروپای غربی، آفریقای جنوبی، و مصر در خاورمیانه) ( که تقریبا ۱/۴ کیلوگرم بر متر­مکعب است)، فاصله نسبتا زیاد (۵۰% کمتر) است. نتیجه­گیری این است که دامنه تغییرات بهره­ وری آب گندم در استان­ها و مناطق مختلف کشور زیاد است، همچنین امکان زیادی برای افزایش آن در مناطق مستعد حتی تا دو برابر مقدار فعلی وجود دارد، که با برنامه ریزی­ها و سرمایه­ گذاری­ های لازم درمیان­ مدت قابل حصول خواهد بود.

Keywords:

دامنه تغییرات بهره وری آب گندم , عملکرد گندم , بهره وری آب استان

Authors

نادر حیدری

دانشیار پژوهش موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی؛ سازمان تحقیقات، آموزش، و ترویج کشاورزی؛ کرج.

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • احمدوند، م. ر. و نجف­پور، ذ. ا. ۱۳۸۹. بررسی سطح ...
  • احمدی، ک. حسین­پور، ر. عبادزاده، ح. ر. قلی زاده، ح. ...
  • افشاری­پور، س. ک. حمزه، س. علوی پناه، س. ک. و ...
  • بررسی بهره وری فیزیکی مصرف آب کشاورزی در استان های منتخب ایران (مطالعه موردی: محصول گندم) [مقاله ژورنالی]
  • حیدری، ن. ۱۳۹۰. تعیین و ارزیابی شاخص کارایی مصرف آب ...
  • خرمی وفا، م. نوری. م. مندنی، ف. و ویسی، ه. ...
  • رضایی زاد، ه. هوشمند، ع. و دوست محمدی، م. م. ...
  • سلامتی، ن. باغانی، ج. و عباسی، ف. ۱۳۹۷. تعیین بهره ...
  • سلامتی، ن. باغانی، ج. و عباسی، ف. ۱۳۹۹. مقایسه حجم ...
  • سیدان، س. م.، قدمی فیروز آبادی، ع. و دهقانی سانیج، ...
  • طاهری، م. رضاوردی نژاد، و. بهمنش، ج. عباسی، ف. و ...
  • غلامی، ز. ابراهیمیان، ح. و نوری، ح. ۱۳۹۵. بررسی بهره­وری ...
  • کشاورز. ع. ۱۳۹۶. تحلیلی بر منابع آب و چشم انداز ...
  • محمد­جانی، ا. ویزدانیان، ن. ۱۳۹۳. تحلیل وضعیت بحران آب در ...
  • مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب . خودکفایی در ...
  • معاونت امور زراعت. نامه شماره ۷۰۰/۲۰۰۵۵، مورخ ۷/۱۱/۹۶، معاون زراعت ...
  • مهتدی، م. الباجی، م. و برومندنسب، س. ۱۳۹۶. بررسی بهره ...
  • میرباقری، و. برادران نصیری، م. امامی، ج. و حسینی ثابت، ...
  • نخجوانی مقدم، م. م. قهرمان، ب. و زارعی، ق. ۱۳۹۶. ...
  • نی ریزی، س. و حلمی فخرود، ر. ۱۳۸۳. مقایسه کارایی ...
  • یوسفی، ح. محمدی، ع. نوراللهی، ی. و ساداتی نژاد، س. ...
  • یوسفی­فرد، ی. الهیاری، س. قربانی، م. و برومندنسب، س. ۱۳۹۶. ...
  • Bayat, M. A., and Babazadeh, H. ۲۰۱۴. Evaluation of water ...
  • Chapagain, A.K., Hoekstra, A.Y., ۲۰۰۴. Water footprints of nations. In: ...
  • Fan, Y., Wang, C., and Z. Nan. ۲۰۱۴. Comparative evaluation ...
  • Faramarzi, M., Yang, H., Schulin, R. and Abbaspour, K. ۲۰۱۰. ...
  • Foley, J. , Prasad S. Thenkabail , Itiya P. Aneece ...
  • Foley, D. J., Thenkabail, P.S., Aneece, I.P., Teluguntla, P.G., Oliphant, ...
  • Hussain, Intizar, Sakthivadivel, Ramasamy, Amarasinghe, Upali A., Mudasser, Muhammad, Molden, ...
  • Kahlown, M. A., Raoof, A., Zubair, M. and Doral Kemper, ...
  • Kang, S., Zhang, L., Liang, Y. and H. Cai. ۲۰۰۲. ...
  • Kaviani, A., Sohrabi, T. and Arassteh, P. ۲۰۱۱. Evapotranspiration and ...
  • Keshavarz A, Ashrafi S, Hydari N, Pouran M, Farzaneh. Water ...
  • Liu, J., Williams, J.R., Zehnder, A.J.B., Yang, H. ۲۰۰۷. GEPIC ...
  • Montazar, A. and Kosari, H. ۲۰۰۷. Water productivity analysis of ...
  • Oweis, T. ۱۹۹۷. Supplemental irrigation: A highly efficient water-use practice ...
  • Qureshi, A. S., Oweis, T., Karimi, P., and Porehemmat, J. ...
  • Singh, R., van Dam, J. C. and R. A. Feddes. ...
  • Tavakoli, A. ۲۰۱۲. Determining the Water Productivity Components under Planting ...
  • Van Dam, J. C. , R. Singh , J. J. ...
  • Zwart J. Wim, and G. M. Bastiaanssen. ۲۰۰۷. SEBAL for ...
  • Zwart, S. J and Bastiaansen, W. G. M. ۲۰۰۴. Review ...
  • Zwart, S.J. Bastiaanssena, W.G.M, C.de, Molden, D.J. ۲۰۱۰. A global ...
  • نمایش کامل مراجع