بررسی تطبیقی ارداویراف نامه، رساله الغفران و کمدی الهی

 بی گمان، سه اثر معراج نامه ای خیالی ارداویراف نامه، رساله الغفران و کمدی الهی، در سه حوز هی فرهنگی زردشتی، اسلامی و مسیحی، در مطالعات و بررسی های تطبیقی جایگاه برجست های دارند. شباهتهای بین ارداویراف نامه و رساله الغفران از یک سو و ارداویراف نامه و کمدی الهی ازسوی دیگر، به گونه ای است که نقش این اثر ایرانی- زردشتی را بر دو اثر عربی- اسلامی و ایتالیایی- مسیحی قطعی می سازد و برجایگاه ارداویراف نامه به مثابه ی نخستین، کهن ترین و پرآوازه ترین معراج نامه ی شناخته شده ی دینی تاکید میکنند. وجود سه جایگاه دوزخ، برزخ و بهشت، معراج از مرحله ای به مرحله ی دیگر، تمثیلی بودن، درو نمای هی مشترک دینی، شخصیت ها، معراج کنندگان و راهنمایان قدیس گونه ازجمله شباهت های این سه سفرنام هی دینی است. ازسوی دیگر، تفاوت در نقطه ی آغاز وپایان سه جایگاه دوزخ، برزخ و بهشت و نیز بن مایه های برگرفته شده از آ یین های زردشتی، اسلامی و مسیحی در خورتوجه است و در بررسی های تطبیقی جای میگیرد. این مقاله میکوشد با برشمردن این ویژگیهای متشابه و متفاوت بین این سه اثر، برتاثیر پذیری این دو اثر عربی- اسلامی و ایتالیایی- مسیحی از سفرنامه ی خیالی ایرانی- زردشتی – خصوصا تاثیرپذیری ابوالعلاء معری در آفرینش رساله الغفران اسلامی از ارداویراف نامه - تاکید ورزد.

Keywords:

معراج نامه , ارداویراف نامه , رساله الغفران , کمدی الهی , پژوهش های تطبیقی