مهدی خوشنود - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودسر و املش،گروه حسابداری،ر
بهمن پنجعلی زاده - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودسر و املش ، گروه عمران ،رود

اجرای پروژه های عمرانی در هر کشوری یکی از شاهرگهای حیاتی آن کشور محسوب می شود. بخش غیر دولتی سهم قابل توجهی در انجام پروژه های دولتی دارد ولی در اغلب پروژه های دولتی، مطالبات پیمانکار به موقع پرداخت نمی شود در حالی که با پرداخت به موقع این مطالبات و در نتیجه تقویت بخش خصوصی، سرعت رشد و پیشرفت کشور به طور محسوسی افزایش خواهد یافت. در حال حاضر به علت محدودیت مالیناشی از عدم دریافت مطالبات توسط پیمانکاران امکان سرمایه گذاری در تجهیزات و ماشین آلات به روز، از آنها سلب شده است و نیز بسیاری از شرکتهای بزرگ و کوچک در مرحله ورشکستگی قرار دارند. میزان بدهی دولت به پیمانکاران هم اکنود به بیش از 40 هزار میلیارد ریال رسیده که از عهده پرداخت آن بر نمی آید و علیرغم تکلیف به دولت در بودجه هر سال در خصوص پرداخت بدهی پیمانکاران، این امکان فراهم نمی شودکه این امر باعث طولانی تر شدن زمان اجرای پروژه ها می شود. طبق آمار رسمی میانگین وزنی مدت اجرای پروژه ها در ایران حدود 11 سال در برنامه چهارم بوده که سه برابر استاندارد جهانی است. همچنین در دهه 80 شمسی دولت حدود چهارصد و هفتاد هزار میلیارد ریال(حدود چهل و هفت میلیارد دلار) بابت تاخیر در اجرای پروژه های عمرانی بیش از بودجه مصوب طرح ها هزینه کرده است و بابت هرسال تاخیر در اتمام پروژه هابه طور متوسط سالانه 38 درصد به بهای تمام شده پروژه ها اضافه شده است. بر اساس بررسی های انجام شده، در سالهای اخیر مهمترین علت تاخیراجرای پروژه ها در ایران نارسایی اعتبارات بوده است و این عامل باعث شده که از یک طرف وضعیت پیمانکاری در کشور تضعیف شده و از طرف دیگر با وجود پروژه های نیمه تمام، میلیاردها دلار هزینه اضافی توسط دولت پرداخت شود. بنابراین بدهی دولت به پیمانکاران و تاخیر زیاد در اجرای پروژه های عمرانی یک بحران جدی است و خروج از آن ضروری به نظر می رسد. در این مقاله دو ابزار مالی جدید اوراق استصناع و اوراق صکوک اجاره برای خروج از بحران بدهر به پیمانکاران پیشنهاد می شود. بدین صورت که دولت پس از ارزیابی فنی و اقتصادی پروژه اقدام به انتشار اوراق استصناع (سفارش ساخت) از طریق بازار فرابورس ایران می نماید و یا اینکه در پایان فازهای اجرایی پروژه و به پشتوانه میزان پیشرفت کار، اورق صکوک اجاره از طریق بازار ذکر شده به عموم مردم عرضه می نماید و از محلعایدی بهره برداری از پروژه و یا از محل صرفه جویی 38 درصدی سالانه ناشی از کاهش زیان تاخیر از طریق بودجه های سالانه اقدام به پرداخت اصل و فرع اوراق منتشره کرده و به جهت افزایش جذابیت و نقد شوندگی اوراق منتشره امکان معامله اوراق را در بازار فرابورس فراهم نماید

اوراق استصناع ،اوراق صکوک اجاره ، پروژه های عمرانی ،بازار فرابورس