وحید کیانی - استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
علی آشوری - کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

محیط امنیتی ایران که شامل «محیط مجاور» و «محیط منطقه ای» است، در ارتباط مستقیم با تحولات و تغییرات محیط پیرامونی آن بوده و از طرفی در عصر جهانی شدن ارتباطات و اطلاعات، متاثر از فرایندها و تحولات جهانی است. بنابراین، بررسی و تحلیل حضور قدرت های فرامنطقه ای در کشورهای همسایه ی و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران می تواند اهمیت دوچندانی پیدا کند. ازاین رو، هدف اصلی پژوهش حاضر تاثیر عملکرد نیروهای فرامنطقه ای بر امنیت مرز استان خراسان جنوبی است. پژوهش حاضر ازنظر نوع و هدف در زمره تحقیقات کاربردی و ازنظر ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی است. جمع آوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای و پیمایشی است، ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته  که به بررسی و تحلیل آسیب ها و تهدیدهای نیروهای فرامنطقه ای بر مرزهای شرقی ایران (خراسان جنوبی) پرداخته شده است. طبق یافته های تحقیق و بر اساس آمارهای به دست آمده در ابعاد اجتماعی امنیت، حضور قدرت های فرامنطقه ای در ایجاد جنگ روانی و تهاجم فرهنگی می تواند تهدیدهایی را متوجه مرزهای شرقی ایران کند. همچنین از منظر شاخص های امنیت اقتصادی مهم ترین تهدید متوجه جذب سرمایه گذاری خارجی خواهد بود که منجر به فرار سرمایه در این مناطق خواهد شد. اما از منظر ابعاد نظامی تهدیدهای عمده ای همچون افزایش هزینه های نظامی ایران، گسترش گروه های تروریستی، قاچاق کالا و انسان یا مواد مخدر در رتبه های بالایی قرار داشته اند. به تبع با توجه به این که بیشترین تهدیدها از ناحیه ابعاد نظامی متوجه امنیت مرزهای شرقی ایران خواهد شد این امر می تواند به عملکرد نیروهای مرزبانی تاثیر منفی بگذارد. چراکه نیاز به تعداد زیاد نیروهای مسلح، مجهز شدن به وسایل و ابزارهای راداری و اپتیک برای کنترل مرز و نیاز به اشراف اطلاعاتی مناسب که در صورت برآورده نشدن می توانند تبعات خاصی را بر امنیت، مدیریت و کنترل دقیق مرزها به جای بگذارند.

نیروهای فرا منطقه ای, امنیت, مرز, افغانستان, خراسان جنوبی