ارزیابی قابلیت پرایمینگ بذر با سلنیوم برای بهبود بذرهای فرسوده عدس (Lens culinaris Medic)

بذر گیاهان طی انبارداری، زوال مییابد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی اثر سلنیوم در بهبود بذرهای زوال­یافته دو رقم عدس بود. تحقیق به­صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی اجرا شد. بذر دو رقم عدس (کیمیا و بیله­سوار) در شرایط مختلف فرسودگی (بدون فرسودگی، فرسودگی ملایم و فرسودگی شدید) قرار گرفتند. سپس این بذرهای فرسوده، با غلظت­های سلنیوم (صفر، ۲۵۰، ۵۰۰ و ۷۵۰ میکرومولار) پرایمینگ شدند. پس از پرایمینگ، بذرها در آزمون جوانه­زنی استاندارد قرار گرفته و صفات مرتبط اندازه­گیری شدند. نتایج نشان داد که در شرایط بدون فرسودگی، پرایمینگ بذر با سلنیوم، تاثیر معنی­داری بر خصوصیات جوانهزنی و بنیه بذر و گیاهچه نداشت. در شرایط فرسودگی ملایم و شدید، با افزایش غلظت سلنیوم از صفر تا ۵۰۰ میکرومولار، تغییر معنی­داری در اکثر خصوصیات جوانه­زنی مشاهده نگردید، اما غلظت ۷۵۰ میکرومولار سبب افزایش این ویژگیها شد. مثلا، در شرایط فرسودگی ملایم و شدید پرایمینگ بذر در غلظت ۷۵۰ میکرومولار سبب افزایش سرعت جوانهزنی به­ترتیب ۳۰ و ۶۲ درصد و کاهش متوسط زمان جوانهزنی به­ترتیب ۱۳ و ۱۷ درصد گردید. از نظر فعالیت آنزیمهای کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دیسمیوتاز مشخص شد که در بذرهای غیرفرسوده، پرایمینگ بذر با سلنیوم در غلظت ۷۵۰ میکرومولار باعث افزایش فعالیت این سه آنزیم به­ترتیب ۸۱، ۱۹ و ۴۳ درصد شد. تاثیر پرایمینگ بذر در غلظت ۷۵۰ میکرومولار بر فعالیت این سه آنزیم برای شرایط فرسودگی ملایم به­ترتیب ۲۲۱، ۹۲ و ۸۶ درصد و برای شرایط فرسودگی شدید به­ترتیب ۳۷۶، ۱۴۳ و ۱۴۱ درصد نسبت به شاهد مربوطه بود. همچنین، روند تاثیر پرایمینگ بذر با سلنیوم بر صفات مطالعه­شده، برای دو رقم عدس کیمیا و بیلهسوار مشابه بود. بنابراین، به نظر می­رسد که پرایمینگ بذر با سلنیوم در غلظت ۷۵۰ میکرومولار، قابلیت بهبود بذرهای زوال­یافته عدس رقمهای کیمیا و بیله سوار را داشته باشد.

Keywords:

بنیه گیاهچه , پیش تیمار بذر , جوانه زنی , فرسودگی بذر , فعالیت آنزیمی