نسیبه پورقاسمیان - استادیار، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
روح اله مرادی - استادیار، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

جهت بررسی اثر پیشتیمار و آبیاری با عصارههای تفاله موم زنبور عسل و گیاه شیرین­بیان بر برخی خصوصیات جوانه­زنی، مرفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهچه­های کنجد در شرایط تنش خشکی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. پیشتیمار در سه سطح (پیشتیمار با آب، پیشتیمار با عصاره تفاله موم زنبور عسل در غلظت۲۰۰۰ پی­پی­ام، پیشتیمار با عصاره شیرین­بیان در غلظت ۵۰۰۰ پی­پی­ام)، آبیاری با عصاره در سه سطح (آب، تفاله موم زنبور عسل با غلظت۲۰۰۰ پی­پی­ام، عصاره شیرین­بیان با غلظت ۵۰۰۰ پی­پی­ام) و تنش خشکی در چهار سطح ( ۰، ۲-، ۴- و ۶- بار) مطالعه شدند. پیشتیمار بذور با تفاله موم زنبور عسل سرعت و درصد جوانه­زنی، وزن خشک گیاهچه، طول ریشه­چه، طول ساقه­چه و فعالیت آنزیم­های CAT و APX را در شرایط تنش خشکی افزایش معنیدار داد و سبب کاهش میزان پراکسیداسیون لیپیدهای غشاء و محتوای پرولین شد. برهمکنش تنش خشکی و آبیاری با عصارهها نشان داد که آبیاری با عصاره شیرین­بیان و تفاله موم زنبور عسل در شرایط تنش خشکی باعث افزایش معنیدار محتوای پرولین و فعالیت آنزیم­های APX و CAT نسبت به آبیاری با آب شد که در نهایت وزن خشک گیاهچه و طول ریشه­چه و ساقه­چه را بهبود بخشید. برهمکنش پیشتیمار و آبیاری با عصارهها نیز نشان داد که بیشترین فعالیت CAT (۳۷۷/۰ واحد بر میلی­گرم پروتئین) و APX (۵۵۷/۰ واحد بر میلی­گرم پروتئین)، وزن خشک گیاهچه (۵۳/۲۱ میلی­گرم)، طول ریشه­چه (۵۳/۵۴ میلی­متر) و طول ساقه­چه (۳۳/۹ میلی­متر) مربوط به پیشتیمار با تفاله موم زنبور عسل و آبیاری با شیرین­بیان بود. بنابراین، به­نظر میرسد که مناسبترین تیمار برای کاهش اثرات منفی تنش خشکی در گیاه کنجد، پیشتیمار با عصاره تفاله موم زنبور عسل به­همراه آبیاری با عصاره شیرین­بیان میباشد.

آسکوربات پراکسیداز, پراکسیداسیون لیپیدها, پرولین, جوانهزنی, کاتالاز