حسین دهقان - استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر
شعبان تیلا - دانشجوی دکتری دانشگاه عالی دفاع ملی

این مقاله، به منظور بررسی تاثیر تدوین الگوی راهبردی دیپلماسی دفاعی بر ارتقای قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران نگارش شده است. این تحقیق از نوع کاربردی- توسعه ای است و با غلبه رویکرد کیفی و روش موردی– زمنیه ای می باشد. شامل دو بخش اسنادی و میدانی(مصاحبه باخبرگان) است. یافته های پژوهش نشان داد مدل سازی و ارائه الگو در دیپلماسی دفاعی، از ضرورت های راهبردی ج.ا.ایران محسوب می شود. دیپلماسی دفاعی در ساختار راهبردی ج.ا.ایران از این منظر اهمیت دارد که می تواند سازوکار جدیدی برای ایفای نقش نهادهای دیپلماتیک نظامی در راستای ارتقای قدرت نرم ج.ا.ایران فراهم آورد. اهمیت دیپلماسی دفاعی تابعی از ضرورت های ایفای نقش منطقه ای و بین المللی ج.ا. ایران محسوب می شود. دیپلماسی دفاعی ج.ا.ایران باید بتواند زمینه های لازم برای بسط قدرت نرم ج.ا.ایران را به وجود آورد. در چنین وضعیتی، دیپلماسی دفاعی بخشی از معادله قدرت در عرصه بین الملل محسوب می شود. به هر میزان قابلیت قدرت نرم کشور برای مقابله با تهدیدات افزایش یابد. نیاز راهبردی برای بهره گیری از سازوکار متنوع تولید قدرت بیشتر می گردد. رویکرد موسع به قدرت نرم می تواند دامنه تهدیدات را به زمینه های فرصت ساز تبدیل کند که نتیجه آن در حوزه تعاملات با واحدهای سیاسی اعتمادسازی بیشتر است. در این جهت دیپلماسی سیاسی با درهم آمیختن دیپلماسی و دفاع در روندی نظام مند به ابزاری اثربخش تبدیل می ­شود که با بکارگیری و تولید قدرت نرم تلاش می کند تا از طریق تعامل ملی با سایر واحدهای نظام بین­الملل، هدف راهبردی جمهوری اسلامی در پیشگیری و مقابله با تهدیدات مخرب محقق کند. به همین دلیل بازدارندگی به عنوان اصلی ترین ملاحظه در تایید حدود عملکرد دیپلماسی دفاعی مورد توجه قرار می گیرد.

الگوی راهبردی, قدرت نرم, دیپلماسی دفاعی, جمهوری اسلامی