شهلا خلیل اللهی - نویسنده مسئول، دانشیار، رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران.
بتول مهدوی - استادیار، زبان وادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

ژان پل سارتر، فیلسوف، رمان نویس و منتقد فرانسوی، مهم ترین ویژگی ادبی معاصر را ظهور ضدرمان می داند. از دید او ظاهرا در رمان، شکل ظاهری و خطوط اصلی آن حفظ می شود، اما تخیل و شخصیت های غیرواقعی آن، بیانگر این معناست که  دیگر عصر رمان به سبک گذشته، سپری شده و دوره معاصر، عصر تفکر و اندیشه  در رمان است. از این رو،  تامل و تعمق خواننده امروزی نقش اساسی در درک حقایق دارد تا بتواند معنا و مفهوم  رمان  را عمیق تر درک کند و به واقعیت های مدنظر آن دست یابد. رمان « طریق بسمل شدن»،  دولت آبادی، رمانی است در حوزه رمان های ضدجنگ که با توجه به شگردهای خاص آن در زمینه شخصیت پردازی، زمان پریشی و مکان پریشی، بینامتنیت ها و تغییر مدام زبان از کهنه به نو و... می توان آن را در زمره  رمان نو و ضدرمان برشمرد. از این رو، در مقاله حاضر سعی برآن است تا به روش توصیفی- تحلیلی به این پرسش پاسخ داده شود که کدام یک از ویژگی های  این رمان،  آن را  در زمره ضدرمان و رمان نو قرار می دهد؟  دستاورد این بررسی بیانگر آن است که این رمان، از لحاظ شخصیت پردازی، حذف قهرمان اصلی، راوی، بینامتنیت، ابهام در زمان و مکان، مساهمت خواننده در آفرینش متن، تخیل و... همخوانی های شایان توجهی با مولفه های ضدرمان و مولفه های رمان نو دارد.

ادبیات داستانی, ضدرمان, رمان نو, طریق بسمل شدن, دولت آبادی