شهناز مفتوح - دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
منیژه ذکریایی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
غلامحسین انتصار فومنی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
رسول داودی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان

مقدمه: یکی از مهمترین راهکارها برای جلوگیری از تخریب محیط زیست با منشاء انسانی، آموزش های زیست محیطی بر اساس برنامه ریزی های اصولی و مبتنی بر نیازسنجی های علمی می باشد. لذا هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی آموزش زیست محیطی دانش آموزان مقطع متوسطه نظام آموزش و پرورش با رویکرد نظریه داده بنیاد است. روش کار: پژوهش کیفی حاضر، به روش نظری داده بنیاد انجام شد. جامعه پژوهش، شامل کلیه طراحان و مولفین کتب درسی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در زمینه علوم زیستی و علوم اجتماعی مستقر در شهر تهران بودند. تعداد نمونه با استفاده از اصل اشباع نظری ۱۰ تن بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند به روش گلوله برفی انتخاب شدند. جمع آوری داده ها با مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شد. برای سنجش روایی یافته ها از چهارمعیار، شامل اعتبارپذیری، تعمیم پذیری، اطمینان پذیری و تاییدپذیری و برای سنجش پایایی مصاحبه ها از روش بازآزمون و روش توافق درون موضوعی استفاده شد. پایایی بازآزمون (شاخص ثبات) این مصاحبه ها ، ۸۸/۰ و پایایی مصاحبه ها به روش توافق درون موضوعی برابر با ۸۲/۰ بود. تحلیل داده ها، با روش کدگذاری و با استفاده از نرم افزار مکس کیو دی ای نسخه۱۲ انجام شد.   یافته ها: ۶ کد انتخابی تحت  عنوان مولفه های (شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، پدیده محوری، راهبردها و پیامدها)  و ۲۷ کد محوری و ۹۱ کد باز شناسایی شد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که مولفه شرایط علی شامل  ۳ کد محوری، مولفه شرایط زمینه ای شامل ۵ کد محوری، مولفه شرایط مداخله گر شامل ۵ کد محوری، مولفه پدیده محوری شامل۴ کد محوری، مولفه راهبردها شامل ۳ کد محوری و مولفه پیامدها شامل ۷ کد محوری، می باشند. به برنامه ریزان آموزشی پیشنهاد می گردد که این مولفه ها و کدهای محوری شناسایی شده را در برنامه ریزی خود لحاظ کنند.   

Developing, Environmental Education Model, High School, Grounded Theory., طراحی, الگوی آموزش زیست محیطی, مقطع متوسطه, نظریه داده بنیاد.