رضا استاجی - دانشجوی مهندسی بهره برداری نفت، دانشگاه تربیت معلم سبزوار
احسان اسماعیل نژاد - عضو هیئت علمی گروه مهندسی نفت، دانشگاه تربیت معلم سبزوار

سکوهای نفتی یکی از مهم ترین تاسیسات دریایی بوده و در برپایی، راه اندازی و کنترل آن ها، باید از فنون و تکنیک های پیچیده ای استفاده شود.قسمتی از این تکنولوژی پیشرفته در اختیار مهندسین داخلی بوده و بخشی دیگر را باید با مهندسی معکوس از دکل های خارجی موجود آموخت. در این راستا توجه به موضوع دکل های نفتی دریایی در ایران که در دو منطقه ی دریای خزر و خلیج فارس از این سازه ها استفاده می کند، بسیار مهم می نمود. به همین دلیل در این مقاله در مورد نیروهایی که در پایداری سکو تاثیر میگذارند و روش های مقابله با این نیروها و ادواتی که برای متعادل کردن سکو استفاده میشوند، بحث شده است. این ادوات شاملِ لنگر و دیگر سیستم های تثبیت موقعیت هستند. بیشتر تمرکز این مقاله بر روی سیستم تثبیت موقعیت دینامیکی و سیستم لنگراندازی و همچنین معرفی تعدادی از وسایلی که برای مشخص کردن شدت و جهت نیروهایمحیطی(باد، امواج و جریان های دریایی و غیره) مورد استفاده قرار میگیرند، میباشد. همچنین درباره ی لنگرهای مکنده( نوع جدید لنگرها) نیز مباحثی ارائه شده است. وسایل تراز به منظور مشخص کردن میزان جابجایی سکو و جهت آن مورد استفاده قرار گرفته که شامل وسایلی مانند تراز آوایی که میزان جابجایی سکو را در سطح افق اندازه میگیرند و همچنین تراز کابلی (کابل وصل شده به لنگر) که بر اساس میزان نیروی کشش در کابل کار میکند، میشود. با مشخص شدن میزان و جهت جابجایی، سیستم های تثبیت موقعیت شروع به کار می کند. با توجه به اینکه هزینه ساخت سکوی دریایی و حفاری چاه نفت بسیار بالا می باشد، اگر در حفاری چاه حوادثی مانند بریده شدن رشته حفاری، عدم کنترل فشار سیال مخزن و فوران چاه و غیره رخ دهد، علاوه بر اینکه باعث نابود شدن سکو و چاه میشود، خسارت های جانی زیادی را برای پرسنل سکو به همراه می آورد. توسعه ی صنعت نفت و برداشت حداکثری از مخازن به ویژه مخازن مشترک با سایر کشورها، توجه به این سازه های عظیم دریایی را بارز می سازد. امید است بتوان با عنایت به مفاهیم مطرح شده در این مقاله نسبت به طراحی و ساخت دکل های دریایی بیش از پیش اهتمام ورزید.

وسایل تراز، دکل های نفتی دریایی، نیروهای محیطی