حسن فریدون زاده - دانشجوی دکتری معماری، پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر تهران، ایران.
محسن سرتیپی پور - استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی،تهران، ایران.
بهرام صالح صدقپور - دانشیار دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.
ناصر براتی - دانشیار دانشکده شهرسازی، دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین، قزوین، ایران.

هدف از این مقاله، بررسی نقش هنجارها بر شکل یابی مسکن روستایی در حوزه اقلیمی سرد و کوهستانی استان اردبیل در قالب مدل علی است. بعد از شناسایی سکونتگاه هایی روستایی با ارتفاع بین ۱۵۰۰ تا ۲۱۵۰ متر از سطح دریا در حوزه سرد و کوهستانی استان، با استفاده از فرمول کلاین، تعداد ۲۷۰ نفر پرسشگر در بین ۲۷ روستای جامعه هدف محاسبه و به شیوه هدف دار انتخاب گردید.  از هر ۲۷ روستای نمونه، ۱۰ نفر انتخاب گردید تا به ۵۰ سوال پرسشنامه مربوط به دیدگاه ساکنین در شکل یابی مسکن پاسخ دهند. روش پژوهش حاضر از نوع علی- همبستگی بوده که به صورت پیمایشی انجام می گیرد. همچنین میزان پایایی این ابزار با استفاده از روش آلفای کرونباخ، ۹۰۵/۰ =α به دست آمده است. با استفاده از روش تحلیل مسیر و رگرسیون و تعیین اثرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرها بر هنجارهای شکل یابی مسکن روستایی موردبررسی قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان داد که متغیرهای هم شکلی (تشابه) در برپایی مسکن و جغرافیایی/اقلیمی به عنوان عامل های مستقل به طور مستقیم و متغیرهای اقتصادی/معیشتی، هنجار مقیاس و تناسبات و فرهنگی/سنتی به طور غیرمستقیم و به عنوان عامل های میانجی بر هنجار شکل یابی مسکن روستایی اقلیم سرد و کوهستانی استان اردبیل تاثیر دارند. بالاترین متغیرهای پیش بین کننده هنجار شکل یابی مسکن روستایی را اقتصادی/معیشتی، مقیاس/تناسبات و هم شکلی (تشابه) در برپایی مسکن معرفی کرده است. بالاترین مقدار تاثیر مربوط به مولفه اقتصادی/معیشتی است که مقدار آن ۴۰۵/۰ است و متغیر بعدی، مقیاس و تناسبات است که مقدار آن ۳۷۳/۰ است و سپس متغیر هم شکلی (تشابه) در برپایی مسکن با ضریب ۳۲۰/۰ است. ضمن اینکه همبستگی متغیر فرهنگی/سنتی با هنجار شکل یابی مسکن روستایی معنی دار نشده است.

هنجار, شکل یابی مسکن, اقلیم سرد و کوهستانی, اردبیل, روستا