جواد امین خندقی - استادیار گروه ادبیات نمایشی، موسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران -

همگام نبودن ابعاد توسعه در یک جامعه با فرهنگ آن، می تواند سبب بروز آسیب هایی شود. یکی از جنبه های توسعه، «توسعه فرهنگی» است. در این نوع از توسعه، تاکید بیشتر بر نیازهای غیر مادی انسان در جامعه است. یکی از جنبه های مهم در این نوع توسعه، جنبه شناختی آن است. شناخت به عنوان زمینه ایجاد توسعه به شمار می رود و همچنین بخشی از توسعه فرهنگی ایجاد شده در یک جامعه، همان شناختی است که به عنوان نتیجه توسعه به مخاطب آن منتقل می شود. «هنر» در این میان، یکی از مهم ترین مولفه ها برای توسعه فرهنگی به شمار می رود. هنر می تواند به مخاطب در فرایند توسعه یا به عنوان زمینه ساز توسعه، شناخت دهد. پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از این که چگونه هنر شناخت را در فرایند توسعه به مخاطبش منتقل می کند؟ این مسئله ای است که در این پژوهش با بهره گیری از روش گردآوری کتابخانه ای و تحلیل کیفی با تاکید بر رویکرد شناختی تبیین می شود. در این پژوهش، چگونگی تاثیرگذاری شناختی هنر، در قالب رهیافت های ده گانه دانش عملی، دانش گزاره ای، درگیری فعال احساسی، آشنایی، براندازی، شناخت خوبی از بدی، تفسیر اثر هنری، ارزش شناختی، بازنمایی و داستان و روایت ارایه شد. این رهیافت ها نشان می دهند که هنر به عنوان یکی از رسانه های قدرتمند و تاثیرگذار، در چند قالب نقش مهمی در شکل گیری یا شکل دهی رفتار دارد: ارایه، تجویز و تغییر عقیده ای خاص در حوزه های مختلف مربوط به توسعه فرهنگی؛ ارایه و تجویز و تغییر شیوه های تحقق بخشیدن به طرح های ذهنی و تاثیر بر سبک زندگی فردی و در پی آن فرهنگ جامعه با استفاده از بعد احساسی در کنار بعد شناختی و به تبع آن جامعه در زمینه توسعه فرهنگی.

هنر، شناخت، توسعه فرهنگی، شناخت گرایی