مصطفی طحانی یزدلی - کارشناسی ارشد شهرسازی،دانشکده هنر و معماری دانشگاه گیلان،رشت، ایران
صابر محمدپور - استادیار گروه شهرسازی،دانشکده هنرو معماری دانشگاه گیلان،رشت، ایران

با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در منطقه خاورمیانه و تهدیدات مستمر کشورهای همسایه و غیرهمسایه، امکان بروزتهدید و ایجاد آسیب پذیری در مراکز مهم به ویژه زیرساخت های حیاتی وجود دارد. با توجه به نقش تعیین کننده زیرساخت ها در بقا و امنیت جامعه ، همواره این زیرساخت ها از سوی دشمن به عنوان اهداف اصلی حمله در نظر گرفته می شود. بر همین اساس شناخت وضعیت کنونی و میزان آسیب پذیری زیرساخت ها در مقیاس منطقه ای، می تواند به عنوان راهکاری کارآمد، به تدوین راهبردهای منطقه ای و در نهایت ملی منجر گردد. پژوهش حاضر با هدف بررسی آسیب پذیری مکانی زیرساخت های استان گیلان از منظر پدافند غیرعامل با رویکردی کاربردی- توسعه ای و روشی توصیفی- تحلیلی با استفاده از ۲۱ شاخص تاثیرگذار در قالب سه مولفه زیرساخت های حیاتی، زیرساخت های شبکه ارتباطی و زیرساخت های شبکه پشتیبان با تهدید پایه هوایی و موشکی انجام پذیرفته است. فرآیند تحلیل به جهت برهم کنش های زیرساختی با استفاده از مدل فرآیند تحلیل شبکه ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد حدود ۴۹درصد از مساحت استان در وضعیت آسیب پذیری زیاد و بسیار زیاد قرارگرفته اند. در این بین بیشترین آسیب پذیری مربوط به بخش مرکزی استان یعنی شهرستان های رشت ،صومعه سرا، انزلی، می باشد. که به دلیل عدم رعایت اصول پدافند غیرعامل، مرکزیت سیاسی-اداری و جغرافیایی و همچنین شرایط محیطی مساعدتر زیست، به تراکم جمعیت و به دنبال آن تمرکز زیرساخت های بیشتر در این نواحی و در نتیجه آسیب پذیری بالاتر منجر شده است.

زیرساخت، آسیب پذیری ، پدافند غیرعامل، استان گیلان