پرنیان شریفیان - دانشجوی دکتری معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان ، ایران
مقدی خدابخشیان - عضو هییت علمی گروه معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان ، ایران
فاطمه السادات مجیدی - عضو هییت علمی گروه معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان ، ایران

بناهای زمین پناه فضاهایی هستند که تمام یا درصدی از کالبد آنها در زیرزمین ساخته شده باشد و در واقع شیوه ای از ساختمان سازی است که در آن از جرم حرارتی موجود زمین پشت دیوارهای خارجی ساختمان، جهت کاهش اتلاف حرارتی و متعادل نمودن دمای هوای داخلی در حد آسایش انسان استفاده می گردد. امروزه با توجه به وجود مسائلی همچون بحران انرژی، آلودگی های زیست محیطی و نیز افزایش تقاضای مسکن ناشی از رشد مداوم جمعیت در جهان ، راه حل های نوآورانه مانند ساختمان های زیرزمینی یا زمین پناه می تواند به عنوان جایگزینی مناسب برای ساختمان های رو زمینی در راستای کاهش نیاز ساختمان به انرژی، کاهش استفاده از زمین و مسائل اقلیمی مورد توجه قرار گیرد. پوشش ناکافی نیازهای انرژی در بخش مسکونی، که به عنوان فقر انرژی شناخته می شود، یک مشکل اولیه اجتماعی- اقتصادی در سراسر جهان است. از آنجا که بیشترین میزان مصرف انرژی مربوط به بخش ساختمان است و بخش عمده آن صرف سرمایش، گرمایش و تهویه می شود، راهکارهای طراحی غیرفعال، کمک قابل توجهی به کاهش مصرف انرژی می کنند. استفاده از دیوارهای زیرزمینی در اعماق مختلف، تاثیری مستقیم بر میزان مصرف انرژی و محیط زیست دارد. این پژوهش به معرفی ساختمان های زمین پناه و بررسی معایب و مزایای آن ها و بررسی نمونه های موردی در روی زمین و مدل سازی مشابه آن ها در زیر زمین در سه اقلیم متفارت شهرهای یزد، تهران و تبریز در ایران و چهار اقلیم متفاوت شهر های چانیا، آتن، تسالونیکی و کوزانی در یونان می پردازد و آنها را از نظر صرفه جویی در مصرف انرژی مورد بررسی قرار می دهد. تجزیه و تحلیل ها نشان می دهد که ساختمان های زمین پناه در صرفه جویی انرژی موثر واقع می شوند و طراحی معماری مدرن باید به طور سیستماتیک به ساخت و سازهای زیرزمینی تبدیل شود و مزایای عملکرد زیست اقلیمی و صرفه جویی در انرژی را در خود جای دهد.

ساختمان زمین پناه ، اقلیم ، خاک ، مصرف انرژی