سعیده محتشم امیری - گروه شهرسازی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

ابن خلدون متفکر برجسته ی مسلمان در کتاب ارزشمند خویش؛ مقدمه؛ به مباحثی مهم در خصوص ویژگیهای فرهنگی، رفتاری، عادات و رسوم، آیینهای زندگی و داشته های کهن یک سرزمین و اهمیت آن در شکل گیری صفات شهر پرداخته است. در پاسخ به سئوال و مسئله ی اصلی تحقیق که همانا جایگاه اهمیت و نقش فرهنگ در شکل گیری ویژگیهای شهر از منظر ابن خلدون میباشد، مشخص میگردد که وی شهر را به مثابه آیینه ای از تعاملات اجتماعی، خصوصیات فرهنگی شهرنشینان، شاخصه های فرهنگی و میراث علمی-فرهنگی و آداب و رسوم مردم یک سرزمین میداند و تاکید میدارد صفات موجود در یک شهر تا نسلهای طولانی در میان مردم ریشه خواهد دوانید و در ذات آنان نهادینه خواهد شد. این پژوهش که در آن از روش های اسنادی (کتابخانه ای) و تحلیل محتوای متن بهره برده شده است، به بررسی اهمیت مسائل فرهنگی یک اجتماع و تاثیر آن بر ویژگیهای شهرنشینان و رشد و توسعه ی شهر از دیدگاه ابن خلدون میپردازد. از منظر این دانشمند مسلمان، فرهنگ غنی و اخلاق والای شهرنشینان در یک شهر موجب احساس تعلق فرد به جامعه شده و دوام جامعه را تضمین کرده و نقش قوی و قدرتمندی در خصوص ارتقاء احساس هویت فردی و اجتماعی و جلوگیری از مسئله از خودبیگانگی فرهنگی ایفا میکند.

ابن خلدون، فرهنگ، شهرنشینی، تعلقات اجتماعی