نیما نیازمند - معاونت معماری و شهرسازی شهرداری تهران، کارشتاسی ارشد مدیریت پروژه و ساخت معماری،
فرزانه گرزین - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری

طراحی شهری از دهه ۱۹۶۰میلادی برای بالا بردن کیفیت در شهرسازی به وجود آمد. این موضوع تا به امروز نیزهمچنان با دو نگاه عملکردگرا و زیبایی شناختی ادامه یافته است . باتوجه به این که علم الجمال و تعریف زیبایی شناسی هنر و معماری ایرانی اسلامی که برمبنای تمدن غنی ایرانی وبر پایه زبان قرآن وحکمت الهی استوار است مورد تایید غرب نیست. اما در ایران طراحی شهری به مفهوم امروزی آن و با تقلید از غرب ، سابقه ای حدود ۵۰ سال دارد. که از معرفی آن در کشور ما می گذرد، علیرغم تجارب متعددی که به دست آمده، نتایج مطلوبی عاید نشده و نمونه های موفقی ارائه نگردیده است . برای حل این مسئله مهم باید نگاهی جدید جهت رسیدن به جایگاه اصلی معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی و قدمت دیرینه آن در طراحی شهری ایران ارائه شود. اندیشه ای که طراحی شهری را از حالت انفعالی، سرانه محور و کالبدی-فضایی با نگاه بالا به پایین به شهرسازی پویا، عملکردی، فرایند محور و تعاملی همراه با مشارکت مردم مبدل سازد و ارتقای واقعی کیفیت محیط شهری با باز زنده سازی حس زندگی و حفظ فرهنگ و هویت بومی ساکنانش را هدف غایی خود قرار دهد. این مقاله در بخش مبانی نظری و همین طور یافته ها و نتایج، به روش توصیفی و با تکیه بر روش تحلیل داده های ثانویه اسنادی صورت گرفته است؛ شیوه های دستیابی به اطلاعات نیز عمدتا گردآوری اسناد کتابخانه ای و الکترونیکی است. این پژوهش در چند بخش، به پیدایش و تعریف و مفهوم طراحی شهری، تبیین محتوا و تجاربی از طراحی شهری در ایران، نقش نظام برنامه ریزی کشور در طراحی شهری ایران و نتیجه گیری نهایی انجام گرفته است.

توسعه شهری ایران، طراحی شهری، پیشینه نظام برنامه ریزی شهری